Ba vị tướng: Ân tình làm nên lịch sử

Bài báo làm nổi bật những mối quan hệ sâu sắc của Tướng Hoàng Sâm với Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp và huyền thoại tình báo Mười Hương. Bác Hồ và Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã dành cho ông sự tin tưởng tuyệt đối, giao phó nhiều trọng trách quan trọng và luôn thể hiện tình cảm đặc biệt, thậm chí đến chia buồn sau khi vợ ông qua đời. Mối quan hệ giữa Tướng Hoàng Sâm và ông Mười Hương càng thêm gắn kết khi con gái ông Sâm kết hôn với con trai ông Mười Hương, tạo thành mối thông gia đặc biệt giữa hai gia đình cách mạng. Những mối thâm giao này không chỉ khẳng định tài năng và bản lĩnh của Tướng Hoàng Sâm mà còn là minh chứng cho tình đồng chí, đồng đội sâu nặng, để lại dấu ấn đậm nét trong lịch sử.

(QBĐT) – Cuộc đời hoạt động cách mạng của Tướng Hoàng Sâm được bao bọc bởi tình cảm sâu sắc, sự quý trọng và che chở từ đồng chí, đồng đội và nhân dân. Bên cạnh mối ân tình đặc biệt mà Chủ tịch Hồ Chí Minh dành cho ông, Tướng Hoàng Sâm còn có những mối thâm giao khó phai với Đại tướng Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp và huyền thoại tình báo Mười Hương, những mối liên kết vượt trên cả tình đồng chí, để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử.

Duyên Lành Từ Quê Hương

Những ngày cuối tháng Mười Một se lạnh của Hà Nội, trong căn nhà ấm cúng trên phố Vương Thừa Vũ, bà Hoàng Mộng Liên, con gái thứ hai của Tướng Hoàng Sâm, đã dành trọn buổi chiều để chia sẻ những câu chuyện thân tình cùng chúng tôi – những người con từ quê hương Quảng Bình ghé thăm.

Mở đầu hồi ức, bà Liên bùi ngùi kể: Nhờ sự quan tâm đặc biệt của Bác Hồ, song thân tôi đã nên duyên vợ chồng khi cha tôi vừa bước sang tuổi 33. Mẹ là Phan Thị Mỹ Lệ, nguyên là nữ sinh trường Đồng Khánh (Hà Nội), sau này trở thành giáo viên cấp hai chuyên giảng dạy môn Văn-Sử. Gia đình chúng tôi có năm anh chị em: Hoàng Thị Lan (sinh năm 1948, đã từ trần), Hoàng Mộng Liên (sinh năm 1950) chính là tôi, Hoàng Sùng (sinh năm 1952), Hoàng Thu Thủy (sinh năm 1955) và Hoàng Hải (sinh năm 1961, đã mất).

Mối quan hệ với Đại tướng Võ Nguyên Giáp, theo ghi chép lịch sử, bắt đầu từ năm 1940. Khi Trần Văn Kỳ sang Tĩnh Tây (Trung Quốc) tham gia khóa học quân sự do Quốc dân Đảng tổ chức, ông đã có dịp hội ngộ Thầu Chín – Nguyễn Ái Quốc. Cũng trong khoảng thời gian này, Trần Văn Kỳ gặp gỡ các đồng chí Võ Nguyên Giáp và Phạm Văn Đồng. Với tầm nhìn chiến lược và nhãn quan tinh tường, đồng chí Võ Nguyên Giáp đã sớm nhận ra ở người đồng hương của mình một tài năng thiên bẩm hiếm có cả về lĩnh vực quân sự lẫn chính trị.

Năm 1947, trong tác phẩm “Đội quân giải phóng”, Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp đã dành những lời trân trọng khắc họa chân dung Tướng Hoàng Sâm: “Đây là Hoàng Sâm, đội trưởng, từ lúc bé đã thoát ly gia đình đi làm cách mạng, bôn tẩu từ trong nước sang Xiêm La (Thái Lan) và Trung Quốc. Trở về hoạt động ở miền biên giới… Từng lặn lội trong dân chúng Kinh, Thổ, Mán, Nùng… Từng vũ trang chiến đấu nhiều với quân tuần tiễu của Pháp và làm cho bọn thổ phỉ nghe tiếng là phải khiếp sợ.”

Nhớ về thân phụ, bà Hoàng Mộng Liên xúc động: “Ba tôi là một vị tướng trận mạc, luôn xung phong vào những nơi hiểm nguy nhất. Trong những giai đoạn cam go của cách mạng, ở bất cứ mặt trận nào cần đến sự lãnh đạo kiên cường, Đảng, Bác Hồ và quân đội đều tuyệt đối tin tưởng giao phó trọng trách cho ba. Sau cuộc Tổng tấn công và nổi dậy Mậu Thân năm 1968, chiến trường miền Nam, đặc biệt là mặt trận Trị-Thiên, đối mặt với muôn vàn khó khăn, đòi hỏi một người đủ khả năng và bản lĩnh để trực tiếp lãnh đạo phong trào.”

Một lần nữa, ba bà lại được Bác Hồ và Đại tướng Võ Nguyên Giáp đích thân chọn lựa và giao phó trọng trách vào Nam chiến đấu. Chính Bác Hồ đã tự tay gửi thư cho Đại tướng Võ Nguyên Giáp, căn dặn Đại tướng – “anh Văn” nhắn Tướng Hoàng Sâm đến gặp Bác trước ngày lên đường: “Kính gửi chú Hai! 7 giờ sáng mai (thứ tư) hoặc ngày kia (thứ năm), Bác muốn gặp đồng chí Hoàng Sâm. Khi gặp, Bác nên dặn dò những điều gì? Thân ái. 2/7/1968. Bác.”

“Tình cảm của Bác Giáp thật sự lớn lao. Cha tôi hy sinh năm 1968, mẹ tôi qua đời năm 1991. Dù đã 23 năm trôi qua kể từ ngày cha mất, khi hay tin vợ của người đồng đội thân thiết ra đi, Bác Giáp vẫn đích thân đến tận nhà để chia buồn. Tình cảm giữa Bác Giáp với ba tôi và gia đình tôi là điều vô cùng hiếm có, được vun đắp từ tình đồng chí, tình đồng hương, cùng nhau gắn bó trên con đường hoạt động cách mạng đầy gian khổ… Gia đình chúng tôi mãi mãi ghi nhớ công ơn Bác Giáp!”, bà Hoàng Mộng Liên xúc động bày tỏ.

Mối Thông Gia Đặc Biệt

Trong phòng khách nhà bà Hoàng Mộng Liên, tại vị trí trang trọng nhất, treo một bức tranh lớn phác họa chân dung Tướng Hoàng Sâm và ông Mười Hương đứng cạnh nhau. Khi chúng tôi đề cập đến nguồn gốc của bức tranh, bà Hoàng Mộng Liên không khỏi xúc động hé lộ: “Ông Mười Hương chính là bố chồng tôi”.

Ông Trần Quốc Hương, tên thật Trần Ngọc Ban (sinh năm 1924), quê quán tại xã Vụ Bản, huyện Bình Lục (Hà Nam), tham gia cách mạng từ năm 1937 và trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Đông Dương vào năm 1943. Nhắc đến Mười Hương là nhắc đến một “tướng” tình báo chiến lược lừng danh, một nhân vật kiệt xuất trong cả hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, được mệnh danh là người thầy của những huyền thoại tình báo như Vũ Ngọc Nhạ, Lê Hữu Thúy, Phạm Ngọc Thảo, Phạm Xuân Ẩn…

Sau năm 1975, ông Trần Quốc Hương liên tục đảm nhiệm nhiều chức vụ quan trọng: Phó trưởng Ban Tổ chức Trung ương, Phó Bí thư Thành ủy TP. Hồ Chí Minh và TP. Hà Nội, Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch, Trưởng ban Nội chính Trung ương, Ủy viên Trung ương Đảng từ khóa IV đến khóa VI, và Bí thư Trung ương Đảng khóa VI. Ông Mười Hương đã từ trần vào năm 2020.

Bà Hoàng Mộng Liên chia sẻ: “Không biết duyên nợ run rủi thế nào, tôi lại được về làm dâu trong gia đình bố Mười Hương. Chồng tôi là Đại tá, Tiến sĩ Trần Quang Trung, con trai trưởng của bố Mười Hương, cũng là một sĩ quan cao cấp của Quân đội nhân dân Việt Nam. Giờ đây, anh Trần Quang Trung đã không còn nữa, anh đã về với hai người bố kính yêu của mình rồi”.

Mặc dù bà Hoàng Mộng Liên rất kiệm lời khi nói về chuyện riêng tư của gia đình, nhưng khi nhắc đến hai người bố vĩ đại, bà lại ánh lên niềm tự hào sâu sắc. Hai con người với tài năng thiên bẩm ấy đều có một điểm chung: luôn lấy nhân nghĩa, trí đức làm kim chỉ nam trong đối nhân xử thế và trong cuộc chiến chống kẻ thù, đồng thời luôn tràn đầy tình yêu thương. Như sinh thời, ông Mười Hương từng quan niệm: “Tình báo Việt Nam lấy văn hóa bản địa để cảm hóa và chiến thắng quân thù”. Bà Hoàng Mộng Liên tâm niệm: “Những giá trị nhân đức, lễ nghĩa và tình yêu thương mà hai người bố đã vun đắp đang được gia đình chúng tôi tiếp nối, gìn giữ và phát huy, để thế hệ con cháu mãi mãi tự hào noi theo”.

Thanh Long