Hội thi cá trắm sông Son được tổ chức thường niên vào dịp lễ 30/4, 1/5 tại huyện Bố Trạch nhằm quảng bá thương hiệu cá trắm đặc trưng và tôn vinh người nuôi cá. Hội thi còn góp phần phát huy giá trị văn hóa, tinh thần của địa phương, thu hút đông đảo du khách. Các phần thi chính bao gồm bắt cá nhanh, chọn cá to, cá đẹp và chế biến món ăn ngon từ cá trắm, thể hiện chất lượng thịt cá săn chắc, thơm ngon của loài cá nuôi trong môi trường sông Son trong lành. Hoạt động này không chỉ nâng tầm thương hiệu cá trắm sông Son – sản phẩm ẩm thực đặc sắc của vùng di sản Phong Nha-Kẻ Bàng, mà còn mang lại hiệu quả kinh tế, đa dạng hóa du lịch và tạo điểm nhấn văn hóa, với quy mô tổ chức ngày càng mở rộng.
(QBĐT) – Hội thi cá trắm sông Son, một sự kiện thường niên được tổ chức trọng thể vào dịp lễ 30/4 và 1/5 tại huyện Bố Trạch, không chỉ là dịp để nâng tầm thương hiệu cá trắm đặc sản mà còn là sân khấu vinh danh những nghệ nhân nuôi cá tài tình; qua đó, lan tỏa sâu rộng giá trị văn hóa, tinh thần đặc sắc của cộng đồng địa phương.
Nét Đặc Sắc Riêng Của Hội Thi
Khi ghé thăm thị trấn Phong Nha (Bố Trạch) vào kỳ nghỉ lễ 30/4, 1/5, du khách sẽ có dịp đắm mình vào không gian văn hóa đậm đà bản sắc, bên cạnh những trải nghiệm du lịch đặc trưng. Nổi bật giữa các sự kiện truyền thống là Hội thi cá trắm sông Son, một điểm nhấn độc đáo, thu hút sự quan tâm của đông đảo du khách và người dân.
Ông Nguyễn Đức Ninh, Trưởng phòng Văn hóa-Thông tin huyện Bố Trạch, chia sẻ: “Vào năm 2016, thị trấn Phong Nha, phối hợp cùng Trung tâm Du lịch Phong Nha-Kẻ Bàng (trực thuộc Ban Quản lý Vườn Quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng), đã khởi xướng tổ chức Hội thi cá trắm sông Son. Kể từ đó, sự kiện này được duy trì thường niên vào dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5, không chỉ có ý nghĩa quan trọng trong việc định vị thương hiệu cá trắm mà còn kiến tạo một không gian văn hóa – giải trí sôi động, góp phần làm phong phú thêm chuỗi hoạt động du lịch trên miền đất di sản thế giới này”.
Hội thi cá trắm sông Son là tâm điểm của những phần thi kịch tính, nơi các tổ dân phố thuộc thị trấn Phong Nha tranh tài. Các nội dung bao gồm: Thử thách tốc độ bắt cá, vinh danh những chú cá trắm to đẹp nhất, và trổ tài chế biến tinh hoa ẩm thực từ cá trắm. Đặc biệt, một số năm, hội thi còn bổ sung các trò chơi dân gian truyền thống như kéo co, ném rìu vào lửa, hay vớt rong, tạo thêm không khí sôi nổi.
 |
Giữa các phần thi sôi nổi, nội dung tìm kiếm cá trắm to, cá đẹp luôn là màn trình diễn được mong chờ nhất, mang đến sự hấp dẫn và kịch tính. Để chuẩn bị cho thử thách này, cộng đồng các tổ dân phố đã cẩn trọng thảo luận và tuyển chọn kỳ công những cá thể cá trắm ưu tú nhất – to lớn, khỏe mạnh và đẹp mắt – nhằm tranh tài tại hội thi.
Ông Nguyễn Viết Tâm, Tổ trưởng Tổ dân phố Na, thị trấn Phong Nha, chia sẻ: “Hội thi cá trắm sông Son đã được thị trấn Phong Nha tổ chức tổng cộng sáu lần, và tổ dân phố chúng tôi luôn hăng hái tham gia đầy đủ. Phần thi khơi gợi niềm hứng khởi nhất chính là tìm kiếm cá to, cá đẹp. Những cá thể cá trắm xuất sắc nhất, với vẻ ngoài vạm vỡ và mỹ miều, được các tổ dân phố trong thị trấn tuyển chọn, sau đó trưng bày trang trọng trong tủ kính để công chúng chiêm ngưỡng vẻ đẹp. Tiếp đó, từng chú cá lần lượt được đưa lên bàn cân, và mỗi khi kim cân nhích lên, không khí lại dâng trào cảm xúc hồi hộp xen lẫn thán phục, rồi vỡ òa trong niềm vui mừng khi trọng lượng đạt mức ấn tượng”.
Theo ghi nhận, từ khi khởi nguồn đến nay, cá thể giữ kỷ lục tại phần thi cá trắm to, đẹp sở hữu trọng lượng đạt ngưỡng 13kg. Tuy nhiên, cư dân địa phương tiết lộ rằng, con số này vẫn chưa phải là đỉnh cao tuyệt đối của cá trắm sông Son, bởi nhiều cá thể vượt trội hơn chưa có cơ hội được trưng diện tại hội thi do thời điểm thu hoạch không trùng khớp.
Song hành cùng phần thi cá trắm to, đẹp, nội dung chế biến các món ăn ngon từ cá trắm cũng yêu cầu sự đầu tư công phu và tinh tế từ các đội thi. Những tác phẩm ẩm thực vừa ngon miệng, hấp dẫn, lại được trình bày đẹp mắt đã khiến thực khách và người xem không khỏi thán phục và ngỡ ngàng. Các tổ dân phố sẽ trổ tài khéo léo, biến tấu từ 5 đến 7 món ẩm thực độc đáo từ cá trắm, điển hình như cá kho đậm đà, chả cá thơm lừng, cá hấp thanh tao, cá chiên giòn rụm hay cá nướng dậy mùi.
 |
Với vai trò tư vấn và đánh giá các món ăn tại phần thi chế biến ẩm thực từ cá trắm năm 2022, “vua đầu bếp” Phạm Tuấn Hải đã bày tỏ: “Tôi vô cùng sửng sốt khi chiêm ngưỡng những tác phẩm ẩm thực độc đáo mà người dân địa phương đã sáng tạo từ loài cá trắm sông Son. Trước đây, tôi từng hình dung sự đa dạng chỉ dừng lại ở những cách chế biến thông thường như hấp, kho… đơn giản. Nhưng thông qua cuộc thi này, với những món ăn đầy tính nghệ thuật như chả cá đuôi phượng, cá sốt chanh dây…, tôi thực sự ngỡ ngàng và ấn tượng sâu sắc trước nghệ thuật ẩm thực tinh tế của bà con Quảng Bình”. Vị đầu bếp danh tiếng này cũng nồng nhiệt khuyến khích du khách hãy đến thị trấn Phong Nha để có cơ hội cảm nhận trọn vẹn sự độc đáo của cá trắm vùng di sản như chính trải nghiệm của ông.
Định Vị và Phát Triển Thương Hiệu Cá Trắm Sông Son
| Hội thi cá trắm sông Son đến nay đã ghi dấu ấn qua 7 kỳ tổ chức, trong đó thị trấn Phong Nha đảm nhiệm 6 lần, và từ năm 2023, UBND huyện Bố Trạch đã chính thức đứng ra tổ chức. Là một sự kiện thường niên được tổ chức vào dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5 tại thị trấn Phong Nha, hội thi luôn là thỏi nam châm thu hút đông đảo du khách và cộng đồng địa phương cùng tham gia. |
Trưởng phòng Nông nghiệp-PTNT huyện Bố Trạch, ông Nguyễn Cẩm Long, thông tin: Hiện tại, toàn huyện Bố Trạch sở hữu hệ thống nuôi cá trắm lồng với tổng số vượt ngưỡng 1.000 lồng. Riêng khu vực sông Son có 829 lồng, phân bổ cụ thể tại thị trấn Phong Nha (568 lồng), xã Hưng Trạch (221 lồng) và xã Liên Trạch (40 lồng).
Tận dụng đặc ân từ dòng chảy tinh khiết của sông Son, người dân địa phương đã phát triển mô hình nuôi cá trắm lồng. Nhờ môi trường sống gần gũi tự nhiên và nguồn thức ăn tự nhiên dồi dào là sinh vật phù du cùng rong rêu, cá trắm nuôi lồng giữ trọn vẹn hương vị tự nhiên. Kết quả là thịt cá sở hữu độ săn chắc, béo ngậy đặc trưng và hoàn toàn không mang mùi tanh khó chịu, khác biệt hẳn so với cá nuôi bằng thức ăn công nghiệp.
Mô hình nuôi cá trắm lồng đã và đang khẳng định giá trị kinh tế vượt trội, không chỉ mang lại nguồn thu nhập ổn định mà còn mở ra cơ hội việc làm cho hàng trăm hộ dân sinh sống dọc sông Son. Ông Nguyễn Viết Tâm, Tổ trưởng Tổ dân phố Na, chia sẻ: “Mỗi lồng cá thường được các hộ dân nuôi dưỡng từ 150 đến 200 con. Trước đây, chỉ sau khoảng 3 năm nuôi dưỡng, cá đã đạt trọng lượng thương phẩm. Tuy nhiên, những năm gần đây, do áp lực từ những biến động môi trường nước và đặc biệt là hành vi đánh bắt bằng xung điện trái phép trên sông, cá trắm tăng trưởng chậm đáng kể, kéo dài thời gian nuôi lên gần 5 năm mới có thể xuất bán. Cá chủ yếu được cung cấp cho các nhà hàng du lịch và cửa hàng nông sản uy tín trên địa bàn tỉnh, với giá bán ổn định ở mức 100.000 – 110.000 đồng/kg”.
 |
Cá trắm sông Son đã khẳng định vị thế là một thương hiệu ẩm thực đặc sắc của vùng đất di sản Phong Nha-Kẻ Bàng, góp phần làm phong phú và đa dạng hóa thực đơn phục vụ du khách. Đồng thời, giá trị thu hút du khách cũng được nâng cao khi những lồng cá trắm sông Son không chỉ là nguồn sinh kế mà còn kiến tạo nên một nét đẹp độc đáo trong cảnh quan thiên nhiên, mời gọi du khách chiêm ngưỡng và trải nghiệm. Vì lẽ đó, Hội thi cá trắm sông Son chính là sự kiện trọng yếu nhằm quảng bá, định vị và nâng tầm giá trị thương hiệu cá trắm, đồng thời truyền cảm hứng và động lực mạnh mẽ cho cộng đồng người dân nuôi cá.
Nhận thức được những ý nghĩa chiến lược đó, UBND huyện Bố Trạch đã quyết định mở rộng quy mô và nâng cao tầm vóc tổ chức Hội thi cá trắm sông Son năm 2023. Theo đó, hội thi năm nay do UBND huyện trực tiếp chỉ đạo, quy tụ sự tham gia của ba xã có hoạt động nuôi cá trắm lồng trên sông Son, bao gồm: Thị trấn Phong Nha, xã Hưng Trạch và xã Liên Trạch.
Ông Nguyễn Hữu Hồng, Phó Chủ tịch UBND huyện Bố Trạch, nhấn mạnh: “Hội thi cá trắm sông Son là một sự kiện then chốt nhằm đẩy mạnh quảng bá, giới thiệu đặc sản cá trắm đến với du khách, từ đó kiến tạo thương hiệu vững mạnh và mở rộng thị trường tiêu thụ cho sản phẩm cá trắm sông Son. Bên cạnh đó, thông qua chuỗi hoạt động phong phú, hội thi còn thành công trong việc kết nối đông đảo cộng đồng, khơi dậy không khí hân hoan, sôi động, và hình thành một điểm nhấn quan trọng trong chiến lược quảng bá du lịch tại khu vực Phong Nha nói riêng, cũng như toàn tỉnh Quảng Bình nói chung”.
Lê Mai
Nguồn: Nguồn bài viết
