Công ty TNHH Xây dựng Thống Nhất đã chiếm giữ trái phép hơn 2ha đất công tại xã Diên Sanh, huyện Hải Lăng trong hơn một thập kỷ, biến thành điểm tập kết vật liệu và công trình kiên cố. Ban đầu, đây là đất được UBND xã Hải Thọ (cũ) cho mượn tạm thời 1ha từ năm 2009 để phục vụ dự án đường tránh lũ, nhưng công ty đã tự ý mở rộng diện tích, xây dựng kiên cố và không bàn giao lại khi dự án hoàn thành.
Mặc dù chính quyền địa phương đã liên tục yêu cầu tháo dỡ và hoàn trả mặt bằng, cùng với kết luận thanh tra khẳng định việc cho mượn vượt thẩm quyền và công ty không còn quyền sử dụng, doanh nghiệp vẫn cố tình chây ỳ, thậm chí đòi bồi hoàn 12 tỉ đồng chi phí đầu tư vô căn cứ.
Sự việc kéo dài này gây bức xúc dư luận, lãng phí tài nguyên đất "vàng" và đặt ra nghi vấn về năng lực quản lý nhà nước. Do đó, UBND huyện Hải Lăng đã phải đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo xử lý dứt điểm, thậm chí cưỡng chế để lập lại kỷ cương pháp luật và bảo vệ tài sản công.
Tại xã Diên Sanh (trước đây thuộc xã Hải Thọ, huyện Hải Lăng), một khu đất công quan trọng đã bị Công ty TNHH Xây dựng Thống Nhất (gọi tắt Công ty Thống Nhất) sử dụng trái phép trong hơn một thập kỷ, biến thành điểm tập kết vật liệu xây dựng quy mô lớn với các công trình kiên cố như nhà cấp 4, bãi bê tông và thiết bị máy móc. Bất chấp nhiều yêu cầu kiên quyết từ chính quyền địa phương về việc tháo dỡ công trình và hoàn trả mặt bằng, doanh nghiệp này vẫn cố tình chây ỳ, không chấp hành. Tình trạng này không chỉ gây ra sự bất bình sâu sắc trong cộng đồng mà còn dấy lên những nghi vấn nghiêm trọng về năng lực quản lý nhà nước và ý thức thượng tôn pháp luật của các bên liên quan.
Sự Biến Tướng Từ Thỏa Thuận Mượn Đất Thành Chiếm Giữ Bất Hợp Pháp
Năm 2009, trong bối cảnh triển khai dự án đường tránh lũ, cứu hộ-cứu nạn và phát triển kinh tế-xã hội tại các xã vùng trũng ven biển huyện Hải Lăng (cũ), UBND xã Hải Thọ (cũ) đã chấp thuận cho Công ty Thống Nhất mượn 1ha đất chưa sử dụng. Mục đích ban đầu là xây dựng lán trại tạm thời, tập kết vật liệu và thiết lập trạm trộn bê tông, tận dụng vị trí đắc địa gần Quốc lộ 1 để phục vụ thi công. Thỏa thuận này quy định thời hạn sử dụng là 5 năm (2009-2014), kèm theo khoản hỗ trợ 25 triệu đồng từ phía công ty cho địa phương.
Ngay sau khi tiếp nhận mặt bằng, Công ty Thống Nhất đã tự ý mở rộng diện tích sử dụng từ 1ha lên 2ha và được UBND xã khi đó chấp thuận. Tuy nhiên, việc mở rộng này không tuân thủ đầy đủ các quy trình pháp lý cần thiết, tạo ra một tiền lệ sai trái và làm phức tạp hóa đáng kể diễn biến vụ việc về sau.
Đến năm 2011, dù dự án đường tránh lũ đã hoàn thành, Công ty Thống Nhất vẫn không thực hiện nghĩa vụ bàn giao mặt bằng, mà tiếp tục duy trì hiện trạng sử dụng. Trong suốt giai đoạn từ 2011 đến 2022, công ty này liên tục đề xuất nhiều dự án đầu tư mới, nhưng tất cả đều không đạt được kết quả cụ thể, chỉ là những giải pháp trì hoãn.
 |
| Các công trình nhà cấp 4 xuống cấp cùng với thảm thực vật mọc um tùm trên khu đất công bị doanh nghiệp chiếm giữ bất hợp pháp. Ảnh: T.T |
Dự án đầu tiên được Công ty Thống Nhất đề xuất là trạm nghiền clinker với quy mô 10ha. Mặc dù UBND huyện đã chấp thuận chủ trương và thậm chí ban hành thông báo thu hồi đất, công ty lại không hoàn thiện hồ sơ đầu tư theo quy định, khiến dự án đình trệ sau gần hai năm. Đến năm 2015, công ty chuyển hướng sang đề xuất đầu tư Nhà máy may Thống Nhất Hải Lăng. UBND tỉnh đã đồng ý đưa dự án này vào kế hoạch sử dụng đất của huyện. Tuy nhiên, một phần diện tích 6.000m² trong tổng số đề xuất lại nằm trong khu quy hoạch trạm xử lý nước thải Cụm công nghiệp Diên Sanh. UBND huyện đã yêu cầu Công ty Thống Nhất phối hợp rà soát và tìm kiếm vị trí thay thế phù hợp với quy hoạch tổng thể. Trong khi đó, đối với khu đất công đã mượn phục vụ dự án đường tránh lũ, UBND xã Hải Thọ (cũ) đã có văn bản yêu cầu hoàn trả từ năm 2019, nhưng doanh nghiệp vẫn phớt lờ.
Năm 2021, Công ty Thống Nhất một lần nữa đưa ra đề xuất dự án khu trung tâm thương mại, vui chơi, giải trí và dịch vụ. Tuy nhiên, hồ sơ đệ trình lên các cơ quan chức năng bị đánh giá là thiếu sót nghiêm trọng về nội dung và không hợp lệ theo quy định pháp luật. Cùng trong năm này, kết luận của Thanh tra huyện Hải Lăng (cũ) đã chỉ rõ: việc UBND xã Hải Thọ (cũ) cho Công ty Thống Nhất mượn 2ha đất để thi công đường tránh lũ là hành vi vượt quá thẩm quyền, trái với quy định của Luật Đất đai. Kết luận này đã tạo cơ sở pháp lý vững chắc, khẳng định Công ty Thống Nhất không còn bất kỳ quyền sử dụng đất nào sau khi hết thời hạn thỏa thuận mượn. Do đó, việc tiếp tục chiếm giữ đất là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng, đòi hỏi chính quyền địa phương phải có biện pháp xử lý dứt điểm theo quy định.
Trong giai đoạn từ năm 2021 đến đầu năm 2025, UBND thị trấn Diên Sanh (thành lập trên cơ sở sáp nhập xã Hải Thọ và thị trấn Hải Lăng cũ) cùng UBND huyện Hải Lăng (cũ) đã liên tục tổ chức các cuộc họp và ban hành nhiều văn bản pháp lý, kiên quyết yêu cầu Công ty Thống Nhất tháo dỡ toàn bộ công trình, kiến trúc trên khu đất và hoàn trả mặt bằng đã mượn cho địa phương. Tuy nhiên, doanh nghiệp này vẫn tiếp tục thể hiện thái độ chây ỳ, không chấp hành các yêu cầu chính đáng từ phía chính quyền.
Đáng chú ý, vào tháng 1/2025, thay vì thực hiện nghĩa vụ hoàn trả đất, Công ty Thống Nhất lại bất ngờ gửi văn bản đến UBND thị trấn Diên Sanh và UBND huyện Hải Lăng (cũ) yêu cầu xác minh và bồi hoàn khoản chi phí ước tính khoảng 12 tỉ đồng mà công ty đã đầu tư vào việc san lấp, giải phóng mặt bằng. Tuy nhiên, yêu cầu này đã bị UBND huyện Hải Lăng (cũ) bác bỏ do hoàn toàn thiếu cơ sở pháp lý.
 |
| Máy móc, thiết bị thi công bị Công ty TNHH Xây dựng Thống Nhất bỏ lại tại hiện trường sau khi hoàn thành dự án đường tránh lũ, cứu hộ-cứu nạn. Ảnh: T.T |
Yêu Cầu Xử Lý Kiên Quyết Để Lập Lại Kỷ Cương Pháp Luật
Trước tình trạng doanh nghiệp cố tình chây ỳ, chiếm giữ đất công kéo dài gây bức xúc, vào tháng 3/2025, UBND huyện Hải Lăng (cũ) đã có văn bản báo cáo và đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo xử lý dứt điểm vụ việc này theo quy định tại Nghị định số 123/2024/NĐ-CP của Chính phủ về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai. Dù vậy, đến nay sự việc vẫn chưa có hồi kết.
Gần đây, tiếp thu phản ánh từ cử tri sau kỳ họp thứ II, HĐND tỉnh khóa VIII, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo UBND xã Diên Sanh tiếp tục yêu cầu Công ty Thống Nhất tháo dỡ các công trình, hoàn trả mặt bằng đất đã mượn về nguyên trạng ban đầu. Trong trường hợp doanh nghiệp vẫn cố tình không chấp hành, UBND xã cần phối hợp với các lực lượng chức năng liên quan để tổ chức cưỡng chế theo đúng quy định pháp luật.
Ông Nguyễn Thanh Hiếu, Chủ tịch UBND xã Diên Sanh, chia sẻ về vấn đề này: “Đây là một tồn đọng lịch sử. Với tư cách là một đơn vị hành chính mới được thành lập, chúng tôi sẽ ưu tiên chỉ đạo kiểm tra, rà soát toàn diện vụ việc để từ đó đưa ra phương án xử lý phù hợp, đảm bảo tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của pháp luật hiện hành”.
Khu đất 2ha tại Diên Sanh, vốn được định vị là “đất vàng” chiến lược cho phát triển hạ tầng công cộng và dịch vụ đô thị của địa phương, đã bị Công ty Thống Nhất chiếm giữ trái phép trong hơn một thập kỷ. Sự chậm trễ trong việc xử lý không chỉ gây đình trệ các kế hoạch quy hoạch, lãng phí nghiêm trọng nguồn tài nguyên đất đai quý giá mà còn tạo ra một tiền lệ xấu trong quản lý đất công. Do đó, việc giải quyết dứt điểm vụ việc này là một yêu cầu cấp bách, không chỉ để khôi phục kỷ cương pháp luật, bảo vệ tài sản công, mà còn để khẳng định trách nhiệm của chính quyền trong công tác quản lý đất đai – một lĩnh vực có tầm quan trọng đặc biệt, tác động trực tiếp đến sự phát triển đô thị bền vững, môi trường đầu tư lành mạnh và niềm tin của nhân dân.
Trần Tuyền
