Tình trạng sạt lở bờ biển bất thường tại xã Mỹ Thủy (Quảng Trị) đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho hàng chục hộ nuôi ốc hương, khiến nhiều hồ nuôi bị vỡ, cuốn trôi cùng các hệ thống giếng khoan và thiết bị cấp nước. Hàng tỷ đồng vốn đầu tư của người dân đang đứng trước nguy cơ mất trắng, đe dọa trực tiếp đến sinh kế lâu dài, nhất là khi nhiều vụ nuôi chưa đến kỳ thu hoạch. Người dân và chính quyền địa phương nghi ngờ nguyên nhân sạt lở có liên quan đến hoạt động hút cát phục vụ thi công dự án Khu Bến cảng Mỹ Thủy gần đó, làm thay đổi dòng chảy. Trước tình hình này, địa phương đang kiến nghị tạm dừng hoạt động hút cát để kiểm tra, đồng thời vận động các đơn vị thi công hỗ trợ thiệt hại và đẩy nhanh thủ tục bồi thường giải phóng mặt bằng cho các hộ dân bị ảnh hưởng.
QTO – Mặc dù vụ nuôi ốc hương của nhiều hộ gia đình tại xã Mỹ Thủy chưa đạt đến kỳ thu hoạch, nhưng trong thời gian gần đây, tình trạng sạt lở bờ biển diễn biến bất thường đã gây ra thiệt hại nghiêm trọng, khiến nhiều hồ nuôi bị vỡ, thậm chí bị cuốn trôi hoàn toàn. Hậu quả là hàng chục hộ dân nuôi ốc hương đối mặt với tổn thất nặng nề, dấy lên mối lo ngại sâu sắc về sự bền vững của sinh kế lâu dài.
Thiệt hại nặng nề đè nặng lên người nuôi ốc
Từ năm 2019, anh Phan Thanh Hẳn, cư dân thôn Mỹ Thủy, xã Mỹ Thủy, đã đầu tư xây dựng hơn 10 hồ nuôi ốc hương trên tổng diện tích gần 3.000m2. Các hồ nuôi này nằm cách biển khoảng 700m. Theo lời anh Hẳn, khu vực này trước đây chưa từng ghi nhận hiện tượng sạt lở hay sụt lún. Tuy nhiên, trong hai tháng trở lại đây, vùng nuôi ốc của gia đình anh đã chứng kiến tình trạng sạt lở nghiêm trọng. Đặc biệt, sau đợt mưa lớn vừa qua, toàn bộ 2 giếng khoan nước mặn phục vụ cấp nước và oxy, cùng với hệ thống ống hút, máy bơm và các thiết bị khác, đã bị biển cuốn trôi.
Do vụ nuôi đang diễn ra và không thể gián đoạn, mặc dù đã chịu thiệt hại gần 200 triệu đồng từ việc giếng bị trôi trước đó, gia đình anh Hẳn vẫn phải vay mượn để xây dựng thêm một giếng mới, có quy mô nhỏ hơn và gần bờ hơn, nhằm duy trì cung cấp nước mặn và oxy liên tục 24/24 giờ cho các hồ nuôi.
“Một vụ ốc hương thường kéo dài từ 12 đến 18 tháng. Hiện tại, tôi chỉ mong có thể duy trì đến hè năm sau để thu hoạch. Nếu biển tiếp tục lấn sâu hơn, xem như mọi công sức sẽ trắng tay. Chi phí đầu tư cho 10 hồ nuôi đến nay đã gần 1 tỉ đồng, và thiệt hại chắc chắn sẽ còn tăng nếu tình trạng sụt lở bờ biển hiện tại không được khắc phục triệt để”, anh Hẳn chia sẻ đầy lo lắng.
 |
| Khu vực nuôi ốc hương của người dân thôn Mỹ Thủy nằm cạnh dự án Khu Bến cảng Mỹ Thủy đang thi công hiện gần như bị sạt lở hết khiến người dân điêu đứng – Ảnh: L.T |
Trong cùng hoàn cảnh, 9 hồ nuôi ốc của anh Võ Viết Phi, cư trú cùng thôn, cũng rơi vào tình trạng tương tự. Dù đã phân bổ hồ nuôi tại 2 vị trí khác nhau với tổng diện tích khoảng 2.300m2 và tổng vốn đầu tư gần 1 tỉ đồng, anh Phi vẫn không tránh khỏi những thiệt hại nặng nề do sạt lở bờ biển.
“Chúng tôi mới thả giống từ tháng 8/2025 và dự kiến phải sau 8 tháng nữa mới có thể thu hoạch lứa đầu tiên. Tuy nhiên, cách đây 10 ngày, 3 giếng nước mặn phục vụ việc nuôi ốc của gia đình đã bị sụt trôi. Tiếp đó, 3 hồ nuôi nằm trên bờ cũng bị cát vùi lấp hoàn toàn. Rất may mắn là chúng tôi đã kịp thời chuyển ốc sang các hồ khác”, anh Phi kể lại sự việc.
Đối với gia đình anh Phan Thanh Tương, cũng thuộc thôn Mỹ Thủy, 5 hồ nuôi ốc hương với diện tích khoảng 1.000m2 nằm sát biển Mỹ Thủy cũng chịu ảnh hưởng nghiêm trọng. Để đảm bảo cấp nước và oxy, anh Tương đã xây dựng một giếng hút nước mặn cách bờ khoảng 100m, kèm theo hệ thống ống nước cỡ lớn được gia cố trên các thanh gỗ dẫn từ biển vào. Bên trong bờ, các hồ nuôi được lót bạt nilon và che chắn xung quanh bằng các tấm fibro xi măng. Mặc dù đã thả giống ốc hương được 7 tháng và dự kiến 3 tháng sau sẽ cho thu hoạch, nhưng vào chiều ngày 6/11/2025, anh Tương buộc phải huy động cả gia đình ra vớt toàn bộ ốc hương đưa sang hồ khác. Lý do được anh Tương cho biết là khu vực này đã có 3 hồ nuôi của gia đình bị cuốn trôi hoàn toàn ra biển do sụt cát, thêm vào đó giếng phục vụ nuôi cũng hư hỏng nặng và không thể sửa chữa.
Anh Tương thông tin thêm, từ năm 2021 đến nay, khu vực bờ biển qua thôn Mỹ Thủy có khoảng 30 hộ dân tham gia nuôi ốc hương và các loài thủy sản khác. Trong số đó, hiện có khoảng 16 hộ nuôi đã bị ảnh hưởng do sạt lở, gây hư hại hoặc cuốn trôi các hồ nuôi. Khu vực nuôi này nằm gần dự án Khu Bến cảng Mỹ Thủy đang triển khai thi công.
“Sau khi sự việc xảy ra, chúng tôi đã kịp thời báo cáo chính quyền địa phương và gửi đơn phản ánh. Địa phương cũng đã phối hợp với các ngành chức năng, đơn vị thi công và chủ đầu tư dự án đến kiểm tra, nhưng mức độ thiệt hại vẫn chưa được thống kê cụ thể. Điều lo lắng nhất của chúng tôi lúc này là sinh kế lâu dài đang bị đe dọa nghiêm trọng. Do đó, chúng tôi rất mong nhận được sự xem xét thấu đáo về nguyên nhân sạt lở và có hướng dẫn, hỗ trợ kịp thời để người dân yên tâm sản xuất”, anh Tương bày tỏ.
Nguyên nhân xuất hiện sạt lở
Trao đổi với phóng viên, ông Lê Đắc Triều, Phó Chủ tịch UBND xã Mỹ Thủy, xác nhận địa phương đã tiếp nhận đơn phản ánh về việc nhiều hồ nuôi, giếng và hệ thống phụ trợ nuôi ốc hương của người dân thôn Mỹ Thủy bị cuốn trôi do sạt lở bờ biển. Về nguyên nhân, nhiều hộ gia đình cho rằng quá trình thi công dự án Khu Bến cảng Mỹ Thủy, đặc biệt là hoạt động hút cát gần đó, đã tác động đến dòng chảy, dẫn đến tình trạng sạt lở nghiêm trọng khi có mưa lớn.
Ông Triều cho biết, qua kiểm tra hiện trường, địa phương và các đơn vị liên quan xác định có 16 hộ dân có hồ nuôi tôm, ốc trên diện tích đất nông nghiệp. Trong số đó, một số hồ nuôi ốc hương đã lấn chiếm đất vành đai chắn sóng và đất bãi biển. Hiện tại, có 18 giếng phục vụ nuôi thủy sản bị hư hỏng và 6 hồ đang nuôi ốc hương bị vỡ hoặc cuốn trôi.
 |
| Ông Phan Thanh Tương vớt ốc ở hồ gần vị trí sạt lở đưa đi nơi khác để tránh thiệt hại – Ảnh: L.T |
“Qua làm việc, phía đơn vị liên quan đến việc hút cát thi công dự án Khu Bến cảng Mỹ Thủy là Công ty TNHH MTV Long Hải và Công ty CP FECON đều khẳng định, họ thực hiện thi công đúng với phạm vi được cấp phép và không tác động đến khu vực nuôi trồng thủy sản của người dân. Tuy nhiên, để bảo đảm quyền lợi hợp pháp cho người dân, địa phương chúng tôi đang kiến nghị các bên liên quan tạm dừng hoạt động hút cát để tiến hành kiểm tra và kiểm kê mức độ thiệt hại. Vì diện tích nuôi trồng thủy sản của người dân bị ảnh hưởng bởi sạt lở bờ biển nằm trong phạm vi giải phóng mặt bằng (GPMB) của dự án Khu Bến cảng Mỹ Thủy, nên trước mắt, xã sẽ vận động các đơn vị thi công hỗ trợ một phần thiệt hại. Đồng thời, chúng tôi sẽ tích cực phối hợp đẩy nhanh các thủ tục để thu hồi, bồi thường GPMB cho các hộ dân tại thôn Mỹ Thủy trong năm 2025”, ông Triều thông tin.
Theo ý kiến từ Ban Quản lý Khu Kinh tế tỉnh Quảng Trị, các đơn vị thi công dự án Khu Bến cảng Mỹ Thủy đang thực hiện trong phạm vi được cấp phép và chưa phát hiện vi phạm. Ngoài ra, khu vực nuôi trồng thủy sản của người dân có thể đã chịu tác động từ các đợt mưa lũ lớn diễn ra vừa qua. Một phần khác có thể do quá trình nạo vét và lấy cát phục vụ thi công dự án đã ảnh hưởng đến dòng chảy, từ đó gây ra sự cố sạt lở. Do đó, Ban Quản lý Khu Kinh tế tỉnh đang khẩn trương đề nghị các đơn vị thi công xem xét hỗ trợ kịp thời cho người dân.
Lê Trường
