Bài báo khẳng định an ninh cơ sở có tầm vóc chiến lược, là cấu phần trọng yếu của an ninh quốc gia, và giới thiệu về Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở do Bộ Công an xây dựng. Lực lượng này được hình thành từ sự hợp nhất các đơn vị địa phương, phát huy lợi thế gần dân để hỗ trợ công an cấp xã, và đã phát triển nhanh chóng với hơn 276.000 thành viên sau khi ra mắt vào 1/7/2024. Chỉ sau một năm triển khai, lực lượng đã đạt nhiều thành quả nổi bật, góp phần duy trì an ninh cơ sở vững chắc, giảm tỷ lệ tội phạm, tai nạn giao thông, tệ nạn xã hội và tích cực giúp dân trong thiên tai. Tuy nhiên, bài viết cũng chỉ ra những hạn chế về kiện toàn, mức hỗ trợ, trang thiết bị và đề xuất các giải pháp nhằm tiếp tục nâng cao nhận thức, đảm bảo nguồn lực, tăng cường đào tạo và ứng dụng công nghệ để lực lượng này thực sự là "cánh tay nối dài" hiệu quả của công an.
Tổng Bí thư Tô Lâm, nguyên Bộ trưởng Bộ Công an, đã nhiều lần khẳng định tầm vóc chiến lược của an ninh cơ sở, nhấn mạnh rằng: “An ninh cơ sở là cấu phần trọng yếu của an ninh quốc gia; việc duy trì ổn định an ninh, trật tự ngay từ cấp cơ sở là nhân tố then chốt, mang tính quyết định để bảo vệ vững chắc an ninh quốc gia, kiến tạo một xã hội trật tự, kỷ cương, an toàn và văn minh.”
1. Thấu hiểu sâu sắc vai trò và ý nghĩa chiến lược của công tác này, Bộ Công an đã tiên phong nghiên cứu, xây dựng và tham mưu ban hành Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở. Lực lượng này được kiến tạo từ sự hợp nhất các đơn vị công an xã bán chuyên trách, bảo vệ dân phố cùng đội trưởng, đội phó dân phòng. Với lợi thế vượt trội là những cá nhân sinh sống tại địa phương, có thâm niên công tác và gắn bó mật thiết với cộng đồng, họ có khả năng tiếp cận sâu rộng người dân, nắm bắt tường tận đặc điểm tình hình, cũng như am hiểu sâu sắc phong tục, tập quán địa phương. Đây chính là hạt nhân then chốt, đóng vai trò hỗ trợ đắc lực cho lực lượng công an cấp xã trong việc triển khai hiệu quả các nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự và thúc đẩy phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc.
Kể từ ngày chính thức ra mắt và đi vào hoạt động đồng loạt trên toàn quốc (1/7/2024), lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở đã chứng kiến sự phát triển vượt bậc. Đến nay, hơn 86.000 tổ bảo vệ an ninh, trật tự đã được thành lập, thu hút sự tham gia của hơn 276.000 thành viên.
 |
| Lực lượng chức năng tập huấn cho nghiệp đoàn xe ôm tại bến xe về nhận diện các loại hình tội phạm. |
Với sự quan tâm đầu tư sâu rộng từ công tác tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ về chính trị, pháp luật, kỹ năng xử lý tình huống, cho đến việc đảm bảo các điều kiện về địa điểm làm việc, công cụ hỗ trợ, trang phục, phương tiện, thiết bị, kinh phí hoạt động cùng các chế độ, chính sách ưu việt, lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở đã minh chứng lòng trung thành tuyệt đối với Đảng, Nhà nước và nhân dân. Vượt qua mọi khó khăn, lực lượng đã triển khai hiệu quả sáu nhiệm vụ trọng tâm theo quy định, phát huy tối đa vai trò và trách nhiệm.
Họ thường xuyên bám sát địa bàn, cung cấp hơn 141.000 tin báo giá trị liên quan đến an ninh, trật tự và tệ nạn xã hội, góp phần giải quyết gần 91.000 vụ việc. Hơn 787.000 lượt hoạt động tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về an ninh, trật tự đã được thực hiện, đồng thời hỗ trợ xây dựng hơn 17.000 mô hình, điển hình tiên tiến trong phong trào bảo vệ an ninh Tổ quốc. Lực lượng còn tham gia hỗ trợ hơn 9.500 vụ việc phòng cháy, chữa cháy và gần 8.500 vụ việc cứu nạn, cứu hộ. Đặc biệt, gần 287.000 lượt tuyên truyền đã góp phần thu hồi hơn 76.500 vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ; hỗ trợ vận động, giáo dục hơn 217.000 trường hợp vi phạm pháp luật đang cư trú tại cơ sở. Với hơn 2.645.000 lượt tuần tra, họ đã phát hiện gần 83.000 vụ việc vi phạm an ninh, trật tự và hỗ trợ gần 463.000 lượt hướng dẫn phân luồng, giải quyết ùn tắc giao thông, tạo nên những đóng góp thiết thực và sâu rộng.
Đáng chú ý, trong bối cảnh thiên tai, lũ lụt hoành hành, hình ảnh lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở hiện lên đầy cảm động. Không quản ngại hiểm nguy, gác lại những khó khăn cá nhân, họ sát cánh cùng chính quyền địa phương và lực lượng công an xã “đi từng ngõ, gõ từng nhà”, len lỏi đến từng khu dân cư bị cô lập để hỗ trợ di dời người dân, kịp thời chuyển lương thực đến các hộ gia đình neo đơn và chung tay giúp nhân dân khắc phục hậu quả. Những hành động cao đẹp này đã nhận được sự đồng tình, ủng hộ và đánh giá rất cao từ cộng đồng.
Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ thiêng liêng này, nhiều đồng chí đã không quản ngại hiểm nguy, dũng cảm đối mặt với hiểm nguy, chấp nhận hy sinh xương máu để bảo vệ cuộc sống bình yên, hạnh phúc của nhân dân; nhiều người đã trở thành những tấm gương sáng về sự quả cảm, tận tâm, tận tụy, luôn sát cánh cùng lực lượng Công an nhân dân để phục vụ cộng đồng. Những thành quả nổi bật đạt được chỉ sau một năm triển khai Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở đã minh chứng cho sự chuyển biến tích cực và toàn diện trong công tác đảm bảo an ninh, trật tự tại cấp cơ sở.
Trong năm qua, nhờ những nỗ lực này, an ninh cơ sở đã được duy trì vững chắc, không để xảy ra bất kỳ vụ việc nào gây mất an ninh, trật tự nghiêm trọng. Tỷ lệ tội phạm liên tục ghi nhận xu hướng giảm; nhiều địa phương chứng kiến sự sụt giảm rõ rệt về tai nạn giao thông và tệ nạn xã hội được đẩy lùi hiệu quả. Phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc ngày càng đi vào chiều sâu, mang tính thực chất, đóng góp vào việc xây dựng và củng cố thế trận an ninh nhân dân gắn liền với thế trận quốc phòng toàn dân ngày càng vững mạnh. Những thành tựu này là minh chứng sống động cho chủ trương hết sức đúng đắn và sáng suốt của Đảng, Nhà nước trong việc kiến tạo lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.
Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đã đạt được, quá trình triển khai lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở vẫn còn đối mặt với một số hạn chế và thách thức. Cụ thể, tại một số địa phương, công tác kiện toàn số lượng thành viên theo quyết định của ủy ban nhân dân cấp tỉnh chưa hoàn thiện; mức hỗ trợ thường xuyên hàng tháng cho lực lượng này ở một số nơi còn khá khiêm tốn. Tình trạng thiếu hụt phương tiện, trang thiết bị và công cụ hỗ trợ cũng là một rào cản, chưa thực sự đáp ứng đầy đủ yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới…
2. Trong bối cảnh các thế lực thù địch và phản động không ngừng gia tăng các âm mưu, hoạt động chống phá, tình hình an ninh, trật tự tại cơ sở vẫn tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp. Đồng thời, việc vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, một mặt đã tạo ra không gian và động lực mới cho sự phát triển, mặt khác cũng đặt ra những yêu cầu và nhiệm vụ ngày càng cao trong việc duy trì vững chắc an ninh cơ sở, củng cố vững mạnh thế trận lòng dân, cũng như tăng cường bảo vệ an ninh chính quyền và an ninh chế độ ngay từ cấp cơ sở.
Nhằm tiếp tục phát huy những thành tích và kết quả đã đạt được, đồng thời xây dựng lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở ngày càng vững mạnh, toàn diện và rộng khắp, thực sự trở thành “gần dân, hiểu dân – là chỗ dựa vững chắc của nhân dân, là cánh tay nối dài của lực lượng công an, là lực lượng tin cậy của chính quyền địa phương tại cơ sở”, cần tập trung triển khai đồng bộ các nhiệm vụ trọng tâm sau đây:
Thứ nhất, cần tiếp tục quán triệt sâu rộng, nâng cao nhận thức về vị trí và vai trò đặc biệt quan trọng của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở trong cấu trúc chính quyền địa phương hai cấp, cũng như trong việc đảm bảo an ninh cơ sở, an ninh chế độ, an ninh chính quyền, gắn liền với việc củng cố vững chắc thế trận lòng dân.
Trọng tâm là triển khai hiệu quả Quyết định số 176/QĐ-TTg ngày 14/2/2024 của Thủ tướng Chính phủ về kế hoạch thi hành Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở. Song song đó, cần nghiên cứu, đề xuất ban hành cơ chế phân bổ ngân sách trung ương để hỗ trợ các địa phương còn nhiều khó khăn, khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa trong việc chi trả các chế độ, chính sách và trang bị phương tiện cần thiết cho lực lượng này. Đồng thời, cần tham mưu xây dựng hướng dẫn chi tiết về định mức chi, cơ chế phân bổ, quản lý, sử dụng và thanh quyết toán kinh phí theo đúng quy định, nhằm tháo gỡ triệt để những khó khăn, vướng mắc phát sinh trong thời gian qua.
Các cấp ủy đảng và chính quyền địa phương được đề nghị tiếp tục ưu tiên bố trí ngân sách dựa trên điều kiện kinh tế thực tế của từng địa phương, hướng tới việc từng bước nâng cao mức hỗ trợ thường xuyên hàng tháng và các chế độ, chính sách khác (như bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, hỗ trợ phương tiện, chi phí xăng xe khi thực hiện nhiệm vụ…). Cần chủ động vận động, tranh thủ các nguồn kinh phí hợp pháp khác nhằm hỗ trợ, động viên kịp thời lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở trong quá trình thực thi nhiệm vụ tại địa bàn.
Thứ hai, cần chú trọng nâng cao chất lượng tổng thể, xây dựng lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở thực sự vững mạnh, đáp ứng linh hoạt các yêu cầu nhiệm vụ trong bối cảnh mới. Bộ Công an sẽ tiếp tục tăng cường công tác đào tạo, tập huấn nhằm nâng cao nhận thức chính trị, kiến thức pháp luật và kỹ năng nghiệp vụ chuyên sâu. Đồng thời, cần tiếp tục rà soát và đẩy nhanh tiến độ trang bị đầy đủ các công cụ hỗ trợ cần thiết cho lực lượng này, đảm bảo khả năng thực thi nhiệm vụ hiệu quả.
Cần triển khai hiệu quả các phong trào thi đua trong nội bộ lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, gắn kết chặt chẽ với các phong trào thi đua chung tại địa phương. Kịp thời phát hiện, tôn vinh, biểu dương và khen thưởng xứng đáng các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc. Đặc biệt, cần đảm bảo đầy đủ các chế độ, chính sách đối với những trường hợp bị thương, hy sinh khi làm nhiệm vụ, đồng thời quan tâm chăm lo chu đáo cho gia đình của các đồng chí đã hy sinh. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh nghiên cứu và ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số vào công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành hoạt động của lực lượng công an cấp xã đối với lực lượng này, nhằm đáp ứng tối ưu yêu cầu, nhiệm vụ đảm bảo an ninh, trật tự trong tình hình mới.
Thứ ba, lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở cần không ngừng khẳng định rõ nét vai trò và trách nhiệm của mình, thực sự trở thành “cánh tay nối dài” đắc lực của lực lượng Công an nhân dân và là “điểm tựa bình yên” vững chắc cho nhân dân. Họ cần tích cực hỗ trợ công an cấp xã trong việc tuyên truyền, phổ biến sâu rộng các chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước; vận động nhân dân nghiêm chỉnh chấp hành, tích cực tham gia phòng ngừa, phát hiện và đấu tranh chống tội phạm, tệ nạn xã hội cùng các hành vi vi phạm pháp luật khác.
Đồng thời, đẩy mạnh xây dựng và nhân rộng các mô hình, điển hình tiên tiến trong phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc; kịp thời tham mưu, tham gia xử lý ngay từ khi mới manh nha các yếu tố tiềm ẩn phức tạp về an ninh, trật tự, giải quyết thấu đáo những mâu thuẫn, bức xúc trong cộng đồng, góp phần củng cố tình làng nghĩa xóm, tinh thần tương thân, tương ái trong nhân dân. Tiếp tục phối hợp chặt chẽ với lực lượng công an, tiên phong trong công tác giúp dân, cứu dân, đặc biệt trong những hoàn cảnh thiên tai, bão lũ, hiểm nguy và gian khó.
Theo NDĐT
