Cô giáo Hương nhận được món quà Tết từ Mai Anh, một học sinh cũ cá biệt có hoàn cảnh gia đình khó khăn, gợi nhớ lại những trăn trở và kỷ niệm sâu sắc trong sự nghiệp. Ban đầu, cô Hương từng chuyển lớp cho Mai Anh vì muốn cải thiện thành tích, nhưng khi biết em bỏ học, cô đã vô cùng ân hận và quyết tâm đưa em trở lại trường. Với sự kiên trì giúp đỡ của cô và sự bao dung của tập thể lớp, Mai Anh đã nỗ lực hoàn thành chương trình THCS, sau đó theo học nghề và tự lập kinh doanh. Gần mười năm sau, Mai Anh trở lại, thành công và hạnh phúc, tặng cô món quà ý nghĩa cùng lời cảm ơn sâu sắc, khẳng định tình thầy trò đã thay đổi cuộc đời em, mang lại niềm hạnh phúc viên mãn cho cô giáo.
(QBĐT) – Vào những ngày cuối năm âm lịch, làn gió nồm ẩm miên man lướt qua hàng mai chi chít nụ trước thềm. Bất chợt, cô giáo Hương đón nhận một hộp quà, trên đó nắn nót dòng chữ: “Học sinh cũ Mai Anh kính tặng cô giáo yêu mến nhân dịp Tết đến”.
Dòng đề tặng bất ngờ khiến cô giáo Hương ngẩn ngơ. Không chỉ bởi Tết Nguyên Đán đã cận kề, mà còn vì nó gợi về một cô học trò nhỏ từng khơi dậy bao cảm xúc trong cô. Đó là một phần ký ức đan xen niềm vui và nỗi buồn sâu sắc trong hành trình giáo dục của cô Hương. Tuy nhiên, đến tận bây giờ, cô vẫn cảm thấy mãn nguyện khi không để lại bất kỳ sự ân hận nào.
Cô Hương từng trải qua những tuần lễ đầy thử thách bởi những vi phạm liên miên từ cô bé. Lớp học thường xuyên bị trừ điểm vì Mai Anh. Đó là một cô bé gầy gò, đôi mắt lanh lợi nhưng phảng phất nét ngông nghênh và dường như thiếu thốn sự chăm sóc. Cô Hương luôn trăn trở không hiểu vì sao có những học sinh dường như không thể khắc phục lỗi lầm của mình. Trong khi nhiều đứa trẻ khác chỉ cần một lần nhắc nhở đã tự giác sửa đổi, Mai Anh lại là một trường hợp đặc biệt, pha trộn giữa sự bướng bỉnh, ương ngạnh và một vẻ đáng thương đến lạ kỳ.
Cha mẹ của Mai Anh đều có trình độ học vấn dưới lớp 5, thấp hơn cả cô bé ở thời điểm hiện tại. Họ phải bôn ba làm ăn xa xứ, gửi gắm Mai Anh cùng các em cho bà ngoại chăm sóc. Bà ngoại của Mai Anh không biết chữ và lại bị điếc. Không ai rõ hoàn cảnh mẹ Mai Anh ra đời thế nào, chỉ biết mẹ cô bé lớn lên không có cha, cũng bỏ học giữa chừng sau nhiều lần lưu ban cấp tiểu học.
 |
Mai Anh thường tỏ ra bất cần việc học, ham chơi và có xu hướng làm những điều trái khoáy. Trong bối cảnh giáo dục hiện đại, khi trẻ em được quan tâm từng ly từng tí mà đôi lúc vẫn chưa đạt hiệu quả mong muốn, thì chị em Mai Anh lại lớn lên trong sự tự do gần như vô định, chẳng khác nào những cọng cỏ dại. Ngay từ nhỏ, Mai Anh đã khác biệt, nhưng bất kỳ giáo viên nào khi tìm hiểu hoàn cảnh của em cũng đều cảm thông và chỉ biết tìm cách nhắc nhở, nâng đỡ. Cuộc đời thật trớ trêu, không chỉ trẻ mồ côi đáng thương, mà cả những đứa trẻ có cha mẹ đầy đủ nhưng thiếu vắng sự quan tâm cũng nhận được sự xót xa từ xã hội.
Vào thời điểm đó, khối 7 được bổ sung thêm lớp mới, đòi hỏi việc phân chia ngẫu nhiên một số học sinh từ các lớp hiện có. Cô Hương đã không chút do dự khi đưa Mai Anh vào danh sách chuyển lớp, với một mong muốn có phần vị kỷ rằng thành tích chung của lớp mình sẽ được cải thiện. Sau khi các lớp được ổn định và đi vào nề nếp, cô Hương cứ ngỡ mình đã trút bỏ được gánh nặng đeo đẳng suốt năm lớp 6, và mỗi tuần cô trò sẽ cùng nhau nỗ lực để tự hào đón nhận cờ thi đua. Thế nhưng….
Trong buổi sinh hoạt 15 phút đầu giờ hôm ấy, cô Hương bất chợt ngước nhìn ra cửa sổ, bắt gặp Mai Anh đang đứng đó, dõi vào lớp với ánh mắt khó tả: pha lẫn nỗi buồn, sự lưu luyến và cả chút oán trách. Liệu đó có phải là sự oán trách thật sự, hay chỉ là cảm nhận tội lỗi đến từ trái tim nhạy cảm của cô? Mai Anh vốn rất quý mến cô Hương; dù ngang ngạnh, nhưng trong số những người lớn cô bé từng biết, cô Hương vẫn là hình mẫu mà Mai Anh khao khát noi theo. “Cô Hương nghiêm khắc nhưng rất vui tính, hiểu và thương học sinh”, đó là nhận xét mà các học trò dành cho cô giáo chủ nhiệm của mình. Ánh mắt ấy, khoảnh khắc ấy, đã khiến những tiết dạy của cô Hương ngày hôm đó như bị bao vây bởi một quầng lửa nóng bỏng. Dẫu vậy, cô vẫn tặc lưỡi tự nhủ: Rồi dần dần cô bé sẽ quen. Nhưng thực tế, nhiều chuyện đáng tiếc lại bắt nguồn từ những suy nghĩ tưởng chừng nhẹ nhàng như thế, và nỗi canh cánh trong lòng cô Hương không vì vậy mà lắng xuống.
“Cô ơi! Mai Anh sang lớp mới bạn ấy còn quậy hơn, tuần nào cũng cúp tiết”.
“Cô ơi! Mai Anh than lớp mới không ai chịu chơi với bạn, cô giáo không hiểu bạn ấy”.
“Cô ơi! Mai Anh bỏ học đi theo anh người yêu thợ xây 20 tuổi”.
Ôi chao! Những thông tin ấy, do miệng trẻ thơ vô tình thốt ra, lại như những nhát dao cứa vào trái tim cô Hương.
Chiều hôm đó, tại cổng trường, một người phụ nữ với vẻ ngoài nhếch nhác, mái tóc nhuộm cháy khét, rối bù đang đợi gặp cô Hương. Trong một góc quán cà phê vắng vẻ gần trường, người phụ nữ ấy nắm chặt tay cô Hương, nghẹn ngào nức nở:
“Mai Anh đã bỏ học rồi chị. Nó nói nếu được trở về lớp cô, nó sẽ không bỏ học nữa. Em xin chị hãy giúp cháu, cuộc đời vợ chồng em vì thất học mà đã chịu quá nhiều thiệt thòi…”.
Bất chợt, cô Hương cảm thấy một ngọn núi tội lỗi đang từ từ đè nặng lên đôi vai mình. Nếu như cô không chuyển lớp cho Mai Anh, liệu cô bé có rơi vào hoàn cảnh bi đát như ngày hôm nay không? Có thể có, có thể không, nhưng ít ra sự việc sẽ không khiến cô phải dằn vặt bản thân đến mức này.
Nhìn vào bảng thành tích khởi sắc của lớp, liệu trái tim cô Hương có thực sự vui trọn vẹn? Mỗi khi đón nhận kết quả thi đua, tâm trí cô lại chập chờn hình ảnh ánh mắt Mai Anh bên khung cửa ngày nào. Rõ ràng, đó chính là sự áy náy giày vò. Cô nhận ra mình cũng chỉ là kẻ vô trách nhiệm, liệu cô còn tư cách gì để giáo dục học sinh về những giá trị nhân nghĩa? Trong khi những đứa trẻ khác dần thích nghi với cô giáo và bạn bè mới bằng nhiều cách, Mai Anh lại không thể. Thành thật mà nói, cô Hương đã vô tình và có phần cố ý đẩy một đứa trẻ vào một môi trường xa lạ, buộc em phải vùng vẫy một cách bản năng để quên đi cảm giác đơn độc mỗi ngày.
“Cô xin cô Hiệu trưởng cho con về lại lớp cô, con hứa với cô là không bỏ học nữa có được không?” – Cô Hương dịu dàng hỏi đứa trẻ đang ngồi đối diện, đôi tay đan chặt vào nhau, đầu cúi gằm, ánh mắt vừa ánh lên vẻ sợ sệt, vừa cảnh giác, lại vừa có chút thách thức.
“Dạ con sẽ cố gắng… Con nhớ các bạn lớp mình lắm… Cô cho con về lại lớp đi cô…”.
Cô bé bật khóc nức nở, như thể bao nỗi kìm nén suốt mấy tuần qua đã được giải tỏa hoàn toàn, chỉ để chờ đợi khoảnh khắc được chấp nhận này. Cô trò Hương ngồi bên nhau suốt buổi chiều hôm ấy, trong ánh nắng cuối ngày xuyên qua khoảng sân giản dị nhà bà ngoại em, nơi mấy cây chanh đang chi chít hoa. Mùi hương hoa chanh tỏa ra nồng nàn, dịu dàng như một lời vỗ về.
“Chị hiểu nỗi dằn vặt của em. Biết mà không cứu giúp thì tất cả chúng ta đều có lỗi. Nhưng, em đã suy nghĩ kỹ càng chưa?” – Cô giáo Hiệu trưởng, một người thấu hiểu sâu sắc lẽ đời, trầm tư hồi lâu sau khi lắng nghe nguyện vọng của cô Hương.
“Dạ, em tin rằng khi trở về, cô bé sẽ biết cách tự điều chỉnh và hạn chế lỗi sai của mình. Chị em mình hãy cùng nhau giúp cô bé hoàn thành cấp học này chị nhé!”
Mai Anh đã kiên cường vượt qua chặng đường lớp 9 cùng với sự hỗ trợ của cô Hương và tập thể lớp. Dù sự tiến bộ không quá vượt trội, nhưng trong giới hạn khả năng tự sửa đổi của em, dưới sự dẫn dắt tận tâm của cô Hương, cùng với sự bao dung và chung tay của cả lớp, Mai Anh đã tuần tự hoàn thành chương trình Trung học cơ sở. Vào ngày liên hoan chia tay, Mai Anh đã ôm chặt lấy cô giáo, nước mắt không ngừng tuôn rơi.
“Con sẽ đi học nghề, con sẽ trở thành người có ích như lời dặn của cô!”
Thấm thoắt đã gần mười năm trôi qua. Trong khoảng thời gian ấy, cô Hương đôi khi nhận được tin tức về Mai Anh. Dù không đầy đủ, nhưng cô có thể hình dung với cá tính sẵn có, Mai Anh đã hoàn thành khóa học nghề cắt tóc gội đầu và tự mở một tiệm kinh doanh nhỏ. Món quà Tết bất ngờ từ cô học trò cũ đã khơi dậy trong cô Hương mong muốn được gặp lại người học trò đầy phiền toái năm xưa.
Mãi đến mồng 3 Tết, Mai Anh mới xuất hiện, dẫn theo một chàng trai có phong thái tựa một rocker, nhưng gương mặt lại toát lên vẻ hiền lành.
“Thầy dạy nghề của con và giờ là chồng chưa cưới của con đây cô. Con đến mừng năm mới và trân trọng mời cô đến dự đám cưới con, cô nhất định phải đến cô nha”.
Cô Hương vui mừng bồi hồi trước niềm hạnh phúc của cô học trò nhỏ. Món quà đầu năm mà Mai Anh mang đến thật sự ấn tượng: đó là cuốn sách Giamilia – Truyện núi đồi và thảo nguyên (*) vừa được tái bản mới toanh.
“Suốt bao nhiêu năm qua, mỗi khi rơi vào hoàn cảnh khó khăn, con đều nghĩ đến cô và đọc lại truyện Người thầy đầu tiên để có thêm nghị lực vươn lên trong cuộc sống, cô à. Bà An-tu-nai biết ơn thầy Đuy-sen, còn cuộc đời con thì có cô Hương” – Mai Anh nhẹ nhàng dụi mái tóc mượt mà màu vàng sẫm lên vai cô, đôi mắt đẫm lệ nhưng miệng lại nở nụ cười rất duyên – “Con biết cô có cuốn sách này rồi, nhưng chắc chắn đã cũ, nên con mua cuốn mới tặng cô. Mỗi lần đọc lại, cuốn sách đều mang đến cho con một cảm nhận mới, cô à”.
Ôi Mai Anh! Cọng cỏ dại ngày nào giờ đã trưởng thành và chín chắn hơn rất nhiều so với tuổi đời lẫn trình độ học vấn của em. Một cô thợ làm đầu lại có nhã hứng tìm mua và tặng sách, quả là điều vừa lạ lùng, vừa vô cùng đáng trân quý!
Cô Hương ôm xiết cô học trò nhỏ bé vào lòng, cảm nhận trái tim mình rạng rỡ như những bông mai vàng đang bừng nở rực rỡ trước ngõ…
Nguyễn Hương Duyên
(*) Tác phẩm của nhà văn Nga Tsinghiz Aitơmatốp.
Nguồn: Nguồn bài viết
