Địa đạo Vịnh Mốc đang triển khai dự án tôn tạo, nâng cấp toàn diện với tổng mức đầu tư 11,25 tỷ đồng (giai đoạn 1), dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2025. Mục tiêu chính là phục dựng cảnh quan di tích một cách chân thực nhất dựa trên tư liệu thời chiến, chống xuống cấp và phát huy giá trị lịch sử, văn hóa. Các hạng mục chính bao gồm tu bổ 9 cửa hầm, nâng cấp các tầng địa đạo bằng vật liệu bền vững như bê tông cốt thép giả đất/gỗ, và tái thiết 300m hệ thống giao thông hào. Dự án cũng sẽ tái tạo các hố bom, bổ sung nhân vật lịch sử, cải tạo đường tham quan và hệ thống chiếu sáng để du khách có thể trải nghiệm không gian lịch sử một cách chân thực và an toàn. Công trình này góp phần quan trọng trong việc bảo tồn di tích quốc gia, phục vụ nhu cầu tham quan, nghiên cứu và giáo dục lòng yêu nước cho các thế hệ.
QTO – Địa đạo Vịnh Mốc đang trải qua quá trình tôn tạo, nâng cấp toàn diện các cửa hầm, tái thiết hệ thống giao thông hào cùng nhiều hạng mục quan trọng khác, nhằm phục dựng cảnh quan di tích một cách chân thực nhất. Dự án dự kiến sẽ hoàn tất vào cuối năm nay.
Với tổng mức đầu tư 11,25 tỷ đồng, dự án bảo tồn, tôn tạo và nâng cấp Khu di tích địa đạo Vịnh Mốc (giai đoạn 1) đang được Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Quảng Trị triển khai. Khởi công từ đầu tháng 5/2025, công trình trọng điểm này dự kiến sẽ hoàn thành vào cuối năm, hứa hẹn mang lại diện mạo mới cho di tích.
 |
| Hệ thống giao thông hào đang trong quá trình tôn tạo, phục dựng – Ảnh: Q.H |
Dự án này không chỉ nhằm mục đích chống xuống cấp mà còn đóng vai trò then chốt trong việc bảo tồn, phát huy giá trị lịch sử và văn hóa truyền thống sâu sắc của di tích biểu tượng này. Đồng thời, công trình sẽ đáp ứng nhu cầu thăm viếng, tham quan, nghiên cứu, học tập và giáo dục về lòng yêu nước cho các thế hệ mai sau.
Theo kế hoạch, dự án sẽ tiến hành tu bổ 9 cửa hầm địa đạo. Cụ thể, đối với các cửa hầm số 11, 13, 9, 7, 5, 3 (khu vực đất liền), các hạng mục bao gồm: giữ nguyên cấu trúc cửa xuống địa đạo hiện tại và loại bỏ rêu mốc; cải tạo khu vực hầm trước cửa, bổ sung vách hầm bằng bê tông cốt thép được đắp vữa giả đất bên ngoài; gia cố mái hầm phía trước cửa, phủ đất lên trên; cải tạo bậc cấp xuống hầm bằng bê tông giả đất; và thiết kế hệ thống giao thông hào dẫn vào hầm địa đạo.
 |
| Hệ thống gỗ gia cố bên trong hầm địa đạo đã xuống cấp do mối mọt, đòi hỏi phải nâng cấp khẩn cấp – Ảnh: Q.H |
Đối với các cửa hầm địa đạo số 4, 2, 1 (hướng ra biển), dự án sẽ: giữ nguyên kết cấu cửa hầm và các tường chắn đất hiện hữu; tiến hành làm sạch cây dại, rêu mốc bám quanh cửa hầm; cải tạo lối đi từ cửa hầm vào địa đạo bằng bê tông cốt thép và gạch xây, phủ bên ngoài bằng bê tông giả đất. Cùng với đó, các tường chắn đất xung quanh cửa hầm cũng được cải tạo, đắp vữa bê tông giả đất mô phỏng bờ đất nguyên gốc của bờ biển Vịnh Mốc; và lối đi từ cửa hầm xuống bờ biển được cải tạo bằng bê tông giả đất.
Dự án đồng thời tập trung tu bổ địa đạo tầng 1, bao gồm các đoạn: từ cửa hầm số 11 xuống trục chính (22,9m); từ cửa hầm số 13 xuống trục chính (9,5m); từ cửa hầm số 9 xuống trục chính (24,3m); từ cửa hầm số 7 xuống trục chính (20,8m); toàn bộ đoạn trục chính (239m); giếng thông hơi và bếp Hoàng Cầm.
 |
| Hoạt động thi công tu bổ một cửa hầm địa đạo đang diễn ra – Ảnh: Q.H |
Đối với địa đạo tầng 2, công tác tu bổ sẽ được thực hiện trên các đoạn: từ cửa hầm số 5 xuống trục chính (26,5m); từ cửa hầm số 3 xuống trục chính (38,6m); đoạn trục chính (105,2m); đoạn địa đạo thông qua cửa hầm số 4 (10,6m); cửa hầm số 2 (23,9m); cửa hầm số 1 (13,8m); và khu vực hội trường địa đạo.
Cụ thể, đơn vị thi công sẽ tháo dỡ toàn bộ phần gỗ gia cố địa đạo hiện hữu, bao gồm thanh chống, đà gỗ và ván gỗ. Sau đó, các bậc cấp xuống địa đạo sẽ được tu bổ và gia cố bằng bê tông giả đất; khung vách và trần sẽ được gia cố bằng bê tông cốt thép giả gỗ; ván vách và trần sử dụng vật liệu composit giả gỗ, đảm bảo tính bền vững và thẩm mỹ.
 |
| Hệ thống giao thông hào đang được tiến hành tôn tạo và nâng cấp để phục vụ khách tham quan – Ảnh: Q.H |
Đáng chú ý, hệ thống giao thông hào dài 300m sẽ được tu bổ kỹ lưỡng, bao gồm việc đào sâu và mở rộng lòng hào chính, bổ sung bậc cấp kết nối từ đường tham quan xuống hào dẫn tới các cửa hầm. Đặc biệt, sẽ có thêm đoạn giao thông hào dài 30m nối xuống hầm số 11 và số 13, cùng với đoạn hào kết nối từ Nhà trưng bày bổ sung đến cửa số 5, tạo điều kiện thuận lợi cho du khách trải nghiệm.
Năm hố bom với tổng diện tích 625m² cũng sẽ được tu bổ, sử dụng vật liệu bê tông giả đất để tái tạo chân thực. Hệ thống cây xanh xung quanh được tạo hình bằng bê tông, mô phỏng hình ảnh tả tơi, gãy cành do chiến tranh. Mục tiêu là tái hiện một phần cảnh quan di tích dựa trên các ảnh tư liệu về làng Vịnh Mốc thời chiến, với mặt đất trơ trụi, cây cối cháy khô, gãy đổ, cùng cảnh hoang tàn do bom đạn tàn phá.
 |
| Hệ thống chiếu sáng bên trong hầm địa đạo sẽ được thay thế bằng loại đèn phù hợp với bối cảnh lịch sử – Ảnh: Q.H |
Ngoài ra, dự án còn có kế hoạch bổ sung 20 nhân vật lịch sử được tái hiện, tu bổ 5 nhân vật hiện có, và phục dựng cảnh bom nổ, cắm dưới hố bom. Đường tham quan cũng sẽ được đổ thêm lớp bê tông giả đất dày 70mm, nhằm tạo điều kiện di chuyển thuận lợi hơn cho du khách, đặc biệt là người khuyết tật.
Trải nghiệm độc đáo: Du khách có thể hành trình dưới lòng giao thông hào như thuở chiến tranh
Ghi nhận vào sáng ngày 1/8 tại Khu di tích địa đạo Vịnh Mốc cho thấy, một lượng lớn du khách trong và ngoài nước đã đến mua vé tham quan, trong khi các hoạt động thi công của công nhân và máy móc vẫn đang diễn ra khẩn trương.
Ông Phan Tuấn Anh, quản lý kỹ thuật của Công ty TNHH Xây dựng số 8 (đơn vị thi công), thông tin rằng 16 công nhân cùng một máy múc và một ô tô nhỏ đang tích cực triển khai thi công 4 trong tổng số 9 cửa hầm địa đạo. Trong khi đó, các cửa số 3 và 5 vẫn mở cửa đón khách tham quan. Để đảm bảo an toàn và tránh ảnh hưởng đến trải nghiệm của du khách, xe chở vật liệu phục vụ thi công được điều hướng đi theo lối phụ mới mở.
 |
| Sau khi quá trình tôn tạo hoàn tất, du khách sẽ có cơ hội trải nghiệm đi bộ dưới hệ thống giao thông hào, tái hiện chân thực không gian lịch sử – Ảnh: Q.H |
Về hệ thống giao thông hào đang được tôn tạo, ông Anh chia sẻ: “Giao thông hào đang được mở rộng và đào sâu với độ rộng đáy 1m, miệng vát rộng 1,25m và sâu 1,4m. Thiết kế này nhằm tái hiện gần nhất với nguyên mẫu lịch sử, nơi quân dân ta từng có thể di chuyển bằng xe đạp dưới lòng đất. Sau khi hoàn thành, du khách sẽ có cơ hội độc đáo để trải nghiệm đi bộ ngay bên trong giao thông hào, sau đó theo lối này vào tham quan các cửa hầm địa đạo.”
Ông Anh cũng cho biết thêm, hệ thống chiếu sáng bên trong địa đạo sẽ được thay thế bằng đèn bão sử dụng bóng sợi đốt, nhằm tái hiện không gian và cảm giác chân thực của thời kỳ lịch sử. Đặc biệt, toàn bộ hệ thống điện sẽ sử dụng điện áp 24V, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho du khách trong quá trình tham quan.
 |
| Du khách đang khám phá địa đạo Vịnh Mốc – Ảnh: Q.H |
Địa đạo Vịnh Mốc, tọa lạc tại xã Cửa Tùng, tỉnh Quảng Trị, là một cấu phần quan trọng của di tích lịch sử quốc gia Hệ thống làng hầm Vĩnh Linh. Đây là một công trình kiến trúc quân sự ngầm kỳ vĩ, ra đời trong những năm tháng kháng chiến chống Mỹ cứu nước hào hùng. Mỗi năm, địa đạo Vịnh Mốc thu hút hàng trăm ngàn lượt khách tham quan. Chỉ riêng trong tháng 7/2025, di tích này đã đón gần 11.000 lượt khách, mang về doanh thu hơn 550 triệu đồng từ tiền vé.
Quang Hải
 |
Địa đạo Văn La: Di sản lịch sử và tiềm năng phát triển du lịch |
 |
Địa đạo Văn La: Hành trình khám phá ký ức xưa… |
