UNESCO đã chính thức công nhận Vườn Quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng (Việt Nam) và Vườn Quốc gia Hin Nam No (Lào) là Di sản thiên nhiên thế giới liên quốc gia. Sự công nhận này đánh dấu bước tiến đột phá trong nỗ lực bảo tồn hệ sinh thái rừng núi đá vôi nhiệt đới độc đáo, với các giá trị địa chất, sinh thái và cảnh quan vượt trội, đồng thời thể hiện tầm nhìn hợp tác xuyên biên giới.
Việc này mở ra một hành lang du lịch xanh xuyên Đông Dương, không chỉ định hình lại thương hiệu du lịch khu vực mà còn thúc đẩy phát triển bền vững, kết nối thiên nhiên hùng vĩ, bản sắc văn hóa và di tích lịch sử giữa hai quốc gia. Tuy nhiên, để tận dụng tối đa cơ hội vàng này, Việt Nam và Lào cần khẩn trương đầu tư hạ tầng, xây dựng sản phẩm du lịch liên quốc gia độc đáo, thiết lập khung pháp lý thông thoáng và chiến lược quảng bá hiệu quả.
QTO – Tại kỳ họp lần thứ 47 của Ủy ban Di sản thế giới diễn ra tại Paris (Pháp), UNESCO đã chính thức công nhận Vườn Quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng (Việt Nam) và Vườn Quốc gia Hin Nam No (Lào) là Di sản thiên nhiên thế giới liên quốc gia. Sự kiện này một lần nữa đưa Quảng Trị lên bản đồ di sản toàn cầu, mở ra triển vọng đầy hứa hẹn cho sự bứt phá của ngành du lịch khu vực.
 |
| Du khách đang khám phá Hung Thoòng – một trong những điểm đến kỳ thú tại Vườn Quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng – Ảnh: Jungle Boss |
Di sản vượt qua mọi ranh giới địa lý
Theo đánh giá của các chuyên gia di sản, quyết định này đánh dấu một bước tiến đột phá trong nỗ lực bảo tồn hệ sinh thái rừng núi đá vôi nhiệt đới đặc hữu, nơi hội tụ giá trị địa chất, sinh thái và cảnh quan vượt trội. Từ một khu vực cốt lõi nổi tiếng với “vương quốc hang động” huyền thoại như Sơn Đoòng, hang Én, hang Va…, vùng di sản giờ đây đã được mở rộng thành một hệ sinh thái xuyên quốc gia, bao gồm hơn 200.000ha rừng nguyên sinh, hệ thống sông ngầm phức tạp và sự liền mạch địa tầng quý hiếm trải dài giữa hai quốc gia.
GS.TS. Tạ Hòa Phương, Chủ tịch Hội Cổ sinh-Địa tầng Việt Nam, người đã dành nhiều năm gắn bó nghiên cứu tại Phong Nha-Kẻ Bàng, nhận định: “Việc di sản được công nhận liên quốc gia không chỉ là sự khẳng định giá trị địa chất độc đáo mà còn thể hiện một tầm nhìn chiến lược về hợp tác khu vực, bảo tồn xuyên biên giới và phát triển bền vững trong dài hạn”.
Ông cũng nhấn mạnh rằng, trong bối cảnh toàn cầu đang đối mặt với những thách thức lớn như biến đổi khí hậu, suy giảm đa dạng sinh học và căng thẳng địa chính trị, mô hình di sản “không biên giới” này chính là hướng đi then chốt cho tương lai, góp phần thúc đẩy hòa bình và tăng cường hợp tác khu vực thông qua công tác bảo tồn.
Mở lối hành lang xanh xuyên Đông Dương
Không chỉ dừng lại ở ý nghĩa bảo tồn sâu sắc, việc công nhận di sản xuyên biên giới giữa Việt Nam và Lào còn mở ra một không gian hợp tác mới mẻ, hướng tới mục tiêu phát triển du lịch bền vững, củng cố hòa bình và tăng cường gắn kết trong khu vực.
Sự kết nối di sản này được kỳ vọng sẽ định hình lại thương hiệu du lịch miền Trung, không còn bó hẹp trong phạm vi từng tỉnh mà vươn tầm trở thành một hành lang du lịch xanh xuyên Đông Dương. Nơi đây, thiên nhiên hùng vĩ, bản sắc văn hóa độc đáo và trải nghiệm đa dạng sẽ hòa quyện trong một hệ sinh thái du lịch toàn diện.
Theo GS.TS. Tạ Hòa Phương, Phong Nha-Kẻ Bàng và Hin Nam No không chỉ sở hữu cảnh quan siêu thực cùng giá trị địa chất độc đáo, mà còn đóng vai trò là “cửa ngõ” kết nối các giá trị văn hóa bản địa, cộng đồng dân tộc thiểu số và hệ thống di tích lịch sử trải dài dọc dãy Trường Sơn. Đây là một điều hiếm có trên thế giới: Một cung đường hội tụ trọn vẹn sự kỳ vĩ của thiên nhiên, bản sắc văn hóa sâu sắc và mối liên kết quốc tế.
Hơn thế nữa, từ các điểm lõi của di sản, hoàn toàn có thể mở rộng chuỗi kết nối du lịch sang các địa phương lân cận như Savannakhet, Khammouan (Lào) và Quảng Trị, từ đó hình thành một trục du lịch sinh thái, di sản xuyên biên giới với bản sắc riêng biệt. Những tour du lịch khám phá xuyên biên giới bằng đường bộ, xe đạp, đi bộ xuyên rừng, thám hiểm sông ngầm, trải nghiệm bản làng… sẽ trở thành những sản phẩm “du lịch chậm” hấp dẫn du khách quốc tế, đặc biệt là giới trẻ, khách châu Âu và những người ưa thích trải nghiệm chân thực.
|
UNESCO đã chính thức công nhận Vườn Quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng và Vườn Quốc gia Hin Nam No là Di sản thiên nhiên thế giới liên biên giới, dựa trên ba tiêu chí cốt lõi: Địa chất-địa mạo, hệ sinh thái và đa dạng sinh học. Đây là thành quả sau 7 năm hợp tác bền bỉ giữa Việt Nam và Lào, minh chứng rõ nét cho sức mạnh của sự hợp tác quốc tế trong bảo tồn thiên nhiên. |
Thúc đẩy phát triển hay bỏ lỡ cơ hội?
Việc xây dựng các sản phẩm du lịch liên quốc gia độc đáo, khai thác các tuyến caravan xuyên biên giới, tổ chức các lễ hội chung giữa các tỉnh giáp biên, hay thiết lập cơ chế visa thông thoáng cho du khách từ Ấn Độ và ASEAN không còn là những ý tưởng viễn vông mà đã trở thành yêu cầu cấp thiết. Đây là cơ hội “vàng” không thể bỏ lỡ nếu muốn khai thác tối đa tiềm năng.
Ông Nguyễn Châu Á, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Oxalis, chia sẻ: “Phong Nha-Kẻ Bàng và Hin Nam No được kết nối bởi cửa khẩu tự nhiên Cà Roòng. Nếu trong tương lai, cửa khẩu này được nâng cấp thành cửa khẩu quốc tế phục vụ riêng cho du khách, đó sẽ là một bước ngoặt lịch sử. Khi đó, những tour xuyên biên giới, bắt đầu từ hang động phía Việt Nam và kết thúc ở phía Lào, sẽ trở thành điểm nhấn đặc biệt, kiến tạo một trải nghiệm độc nhất vô nhị”.
 |
| Một góc Vườn Quốc gia Hin Nam No – Ảnh: NVCC |
Song hành với đó, cần phải xây dựng một hệ thống sản phẩm du lịch mới mẻ và đa dạng: Các tour sinh thái dài ngày kết nối Phong Nha với Hin Nam No, các chương trình du lịch cộng đồng bản địa gắn liền với việc gìn giữ rừng và truyền thống văn hóa. Hiện tại, tuyến đường 20 Quyết Thắng, nối từ cửa khẩu Cà Roòng, đã có nhiều điểm du lịch tâm linh và lịch sử giàu giá trị.
Việc xây dựng các tour du lịch kết nối giữa hai bên biên giới sẽ là động lực mạnh mẽ để phát triển các địa danh dọc trục đường này, “đánh thức” những vùng biên viễn vốn còn nhiều khó khăn, nghèo khó. Để thu hút và giữ chân du khách, ngành du lịch của hai địa phương cần có sự đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng lưu trú chất lượng cao, dịch vụ đẳng cấp nhưng phải đảm bảo không phá vỡ cảnh quan thiên nhiên nguyên sơ.
Tuy nhiên, việc di sản được công nhận và thu hút sự chú ý quốc tế không đồng nghĩa với thành công tự động. Nếu thiếu một lộ trình phát triển cụ thể, không có đầu tư dài hạn và thiếu sự kết nối thực tế, “đại lộ” mở ra hôm nay rất có thể trở thành “ngõ cụt” vào ngày mai. Các địa phương cần khẩn trương xây dựng khung pháp lý cho du lịch xuyên biên giới, ưu tiên các cơ chế thông thoáng về visa, hải quan và di chuyển.
Đồng thời, cần tập trung phát triển các tour đặc trưng xuyên quốc gia, gắn liền với trải nghiệm sinh thái, văn hóa, thể thao mạo hiểm và cộng đồng. Ngoài ra, để không bỏ lỡ cơ hội quý giá, cần xây dựng chiến lược quảng bá riêng biệt, nhắm đến các thị trường tiềm năng như Ấn Độ, Hàn Quốc, châu Âu… với những thông điệp và sản phẩm phù hợp.
Trong dòng chảy hội nhập không ngừng, khi một di sản liên biên giới được công nhận, đó không chỉ là niềm tự hào chung mà còn là lời nhắc nhở mạnh mẽ về hành động: một “đường lớn” đã được mở ra. Vấn đề cốt lõi còn lại là: Chúng ta có đủ quyết tâm để bước tiếp và biến nó thành một đại lộ phát triển phồn thịnh hay không?
Diệu Hương
