Chợ phiên Ba Đồn – nét văn hóa cổ

Thưở xưa, chợ Ba Đồn cổ chỉ đóng dưới một vòm cây đại thụ, cao hàng chục mét, có tán lá rộng. Sở dĩ có tên Ba Đồn là vì về đời Hậu Lê, Chúa Trịnh có lập ba đồn lính đóng ở chung quanh thị trấn là Đồn Trung Thuần, Đồn Phan Long và Đồn Xuân Kiều. Đến thời Pháp thuộc, chợ Ba Đồn được dựng thành 5 đình lớn kế tiếp nhau, nền láng xi măng và mái lợp ngói Hồng Ký. Đến hẹn lại lên, mỗi tháng chợ họp 3 phiên vào các ngày mồng 6, 16, 26 âm lịch và chỉ họp một ngày thì tan. Mỗi phiên có đến hàng ngàn người đổ về từ các vùng đất như: Bắc Kỳ, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Thừa Thiên cho đến Quảng Nam với nhiều sản vật như: lúa, gạo, tơ lụa, gỗ, song mây, trâu bò…. Năm 1964, Mỹ phát động chiến tranh ném bom phá hoại ra miền Bắc, chợ Ba Đồn bị bom Mỹ đánh phá thành chiến địa. Hòa bình lập lại, đáp ứng nhu cầu trao đổi, giao lưu buôn bán của nhân dân, chợ dời về sinh hoạt tại cầu Kênh Kịa và mở thêm 3 phiên mỗi tháng, đó là vào các ngày mùng 1, 11 và 21 âm lịch hàng tháng. Song phiên có số 6 mới là phiên đại bởi có nhiều chủng loại hàng hóa, đông người tham gia nhất.

Chợ phiên Ba Đồn – nét văn hóa cổ

Ngày nay, chợ Ba Đồn được xây dựng lại khang trang, đẹp đẽ và nằm cạnh bến đò Cửa Hác trên vị trí chợ cũ trước đây. Với khuôn viên rộng trên 47.000m2, chợ được thiết kế có 3 đình chính và xây lợp ngói đã thu hút trên 1.400 hộ kinh doanh. Riêng chợ phiên được quy hoạch thành một khu vực sân trời để người dân có cơ hội mua bán.Vào những ngày chợ phiên, người dân từ các xứ mang hàng nông sản như: ngô, đậu tương, rượu, lợn, gà, mật ong, chè, rau quả… đến trao đổi, mua bán. Chợ cũng bán đủ mọi thứ hàng hóa từ vải, áo quần, mũ nón, đến rau cỏ, thịt cá, đồ khô, hay hàng ấm chen, bát đĩa, cho đến các động vật sống, nông cụ… Vì vậy, mỗi một mặt hàng được quy định bày bán theo vị trí sắp xếp từng dãy ngồi và cố định để người mua dễ tìm, dễ trao đổi. Đặc biệt, vào phiên chợ ngày 6, người ta còn tổ chức chợ bò nhằm trao đổi, mua bán trâu, bò của nhân dân trong tỉnh và các nơi khác về. Tại các phiên chợ, nhiều món ăn đặc sản gắn liền với nhiều vùng quê Quảng Trạch cũng được bày bán như: thịt chó Quảng Long, bánh ướt Tân An, bánh đúc, bánh xèo Quảng Hòa, bánh dày, bánh lá Hòa Ninh, cháo canh Ba Đồn… với giá cả phù hợp và chất lượng đảm bảo.

Chị Trần Thị Sinh, xã Quảng Phương, huyện Quảng Trạch cho biết: “Tôi tham gia chợ phiên đã hơn 3 năm. Theo tôi thấy chợ phiên ngày nay đông đúc hơn và có nhiều mặt hàng so với trước. Những mặt hàng được bày bán chủ yếu do người bán tự làm ra”.

Chính việc người tiêu dùng được mua nhiều mặt hàng truyền thống của địa phương, nên chợ Ba Đồn đã trở thành một trong những hình thức quảng bá và tiêu thụ hàng Việt rất hiệu quả. Bởi hầu hết những hàng hóa bày bán ở chợ phiên là những sản phẩm của các làng nghề truyền thống ở đôi bờ sông Gianh. Đáng nói, giá hàng hóa ở đây cũng thấp hơn so với các kênh phân phối khác. Ngoài hiệu quả kinh tế, chợ Ba Đồn còn là nơi giải quyết công ăn việc làm cho một lượng lớn lao động, đặc biệt là lao động ở nông thôn. Hiện chợ đang tạo công ăn việc làm ổn định cho khoảng 1.400 thương nhân buôn bán cố định và lưu động tại chợ. Trong đó, số lượng người bán thường xuyên cố định chiếm khoảng trên 80%.

Ông Lê Thành Sơn, Đội trưởng Đội quản lý chợ Ba Đồn cho biết: “Trong những ngày có chợ phiên, công tác quản lý cũng như công tác phòng chống cháy nổ luôn được tăng cường, đặc biệt là về mặt thời gian. Vào mùa hè, bà con tham gia mua bán ở chợ phiên Ba Đồn thường rất sớm, từ 4h sáng đã có nhiều bà con bày bán nên chúng tôi cũng phải có mặt ở chợ vào thời gian này để đảm bảo an ninh trật tự, giúp bà con mua bán được thuận tiện”.

Chợ Ba Đồn từ lâu với những nét đẹp cổ truyền đã đi vào tâm hồn của biết bao người dân vùng Quảng Trạch với câu dân ca “Ba Đồn một tháng sáu lần/Chợ phiên tụ điểm xa gần bán mua”. Đã có rất nhiều ngôi chợ khang trang mọc lên trong vùng nhưng chợ Ba Đồn vẫn thu hút lượng người bán, mua sầm uất bởi những nét riêng độc đáo của nó. Với tuổi đời đã mấy trăm năm, chợ Ba Đồn ngày nay kiêu hãnh tọa lạc trên một tuyến đường chính của thị xã Ba Đồn và sẽ mãi là một trung tâm kinh tế, thương mại lớn của vùng đất phía bắc tỉnh Quảng Bình.

Theo Đài PT – TH Quảng Bình