Các dự án thành phần cao tốc Bắc-Nam đang đối mặt với sự chậm trễ đáng kể trong việc triển khai hệ thống giao thông thông minh (ITS), trạm thu phí và trạm kiểm tra tải trọng xe, đe dọa khả năng thu phí từ đầu năm 2026. Cụ thể, 4/5 gói thầu xây lắp giai đoạn 2017-2020 chậm tiến độ từ 4% đến 14,8%, trong khi giai đoạn 2021-2025 cũng ghi nhận nhiều hạng mục chậm 75-110 ngày. Lãnh đạo Cục Kinh tế-Quản lý đầu tư xây dựng nhấn mạnh Giám đốc các ban quản lý dự án sẽ chịu trách nhiệm hoàn toàn nếu hệ thống không hoàn thành trước ngày 31/12/2025. Để khắc phục, các ban quản lý dự án được yêu cầu khẩn trương rà soát, lập kế hoạch thi công chi tiết, đẩy nhanh lắp đặt thiết bị, đảm bảo hoàn thành gói thầu xây lắp trước 30/11 và hệ thống thu phí, thiết bị, phần mềm trước 31/12/2025 để chính thức vận hành từ 1/1/2026.
Các ban quản lý dự án được yêu cầu khẩn trương rà soát và lập kế hoạch thi công chi tiết, toàn diện cho từng gói thầu xây lắp và cung cấp thiết bị thuộc hệ thống điều hành, giám sát Dự án cao tốc Bắc-Nam.
 |
| Dự án thành phần cao tốc Bắc-Nam, đoạn Vũng Áng-Bùng, đã chính thức vận hành khai thác. (Ảnh: Khánh Hùng/Vietnam+) |
Hiện trạng triển khai hệ thống giao thông thông minh (ITS), các trạm thu phí và trạm kiểm tra tải trọng xe tại các dự án thành phần cao tốc Bắc-Nam đang đối mặt với sự chậm trễ đáng kể, chưa đáp ứng kỳ vọng từ lãnh đạo Bộ Giao thông Vận tải. Nếu không có biện pháp thúc đẩy quyết liệt, khả năng thu phí trên tuyến cao tốc này từ đầu năm 2026 có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Tình hình tiến độ: Chậm trễ ở mức độ đáng báo động
Báo cáo từ Cục Kinh tế-Quản lý đầu tư xây dựng chỉ rõ, trong số 5 dự án thành phần cao tốc Bắc-Nam đầu tư công thuộc giai đoạn 2017-2020, 4/5 gói thầu xây lắp đang ghi nhận sự chậm trễ từ 4% đến 14,8% so với kế hoạch đề ra, với thời hạn hoàn thành dự kiến là cuối tháng 10/2025.
Chi tiết hơn, đoạn Mai Sơn-Quốc lộ 45 đạt 88% sản lượng, chậm 12% do các vấn đề về giải phóng mặt bằng tại nút giao Thiệu Giang. Đoạn Quốc lộ 45-Nghi Sơn đạt 85,2%, chậm 14,8% vì phát sinh xử lý nền đất yếu và vướng mắc giải phóng mặt bằng tại nút Nghi Sơn. Dự án Nghi Sơn-Diễn Châu đạt 90% sản lượng, chậm 10%. Trong khi đó, Vĩnh Hảo-Phan Thiết đạt 96%, chậm 4% do chậm trễ trong công tác giải phóng mặt bằng đường quay đầu xe tại ba nút giao Ma Lâm, Đại Ninh và Chợ Lầu.
 |
| Việc triển khai thu phí trên tuyến cao tốc Bắc-Nam phụ thuộc vào sự hoàn thiện của hệ thống giám sát và điều hành giao thông. (Ảnh: Việt Hùng/Vietnam+) |
Về mặt cung cấp thiết bị, các gói thầu của các dự án thành phần Quốc lộ 45-Nghi Sơn, Nghi Sơn-Diễn Châu, Phan Thiết-Dầu Giây đã hoàn tất nhập khẩu và tập kết 100% vật tư. Hai dự án thành phần còn lại cũng đã nhập khẩu và tập kết từ 90% đến 98% thiết bị. Hiện tại, nhà thầu đang tiến hành lắp đặt thiết bị tại hiện trường cho ba dự án Nghi Sơn-Diễn Châu, Vĩnh Hảo-Phan Thiết và Phan Thiết-Dầu Giây. Riêng hai dự án Mai Sơn-Quốc lộ 45 và Quốc lộ 45-Nghi Sơn đang trong giai đoạn luồn cáp và chưa bắt đầu lắp đặt thiết bị.
Đối với 12 dự án thành phần cao tốc Bắc-Nam giai đoạn 2021-2025, mặc dù đã hoàn thành công tác lựa chọn nhà thầu và khởi công xây dựng, tiến độ chung vẫn còn rất chậm, chưa bám sát chỉ đạo của Bộ Giao thông Vận tải.
Cụ thể, ba dự án thành phần gồm Vũng Áng-Bùng, Bùng-Vạn Ninh và Quảng Ngãi-Hoài Nhơn đang chậm 75 ngày so với kế hoạch thi công. Công tác lựa chọn nhà thầu cho 9/12 dự án còn lại dự kiến hoàn tất từ ngày 31/10 đến 20/11/2025, tức chậm 90-110 ngày. Gói thầu cung cấp phần mềm dùng chung cũng chỉ định thầu vào ngày 30/9/2025, chậm 60 ngày.
Ngoài ra, quy trình mở thầu, lựa chọn nhà thầu và ký kết hợp đồng cho hệ thống thu phí đầu-cuối cùng với hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu thanh toán điện tử giao thông đường bộ đều diễn ra vào tháng 10/2025 (ngày 21/10, 28/10 và 31/10 tương ứng), chậm 90 ngày so với mốc thời gian đề ra.
Nhấn mạnh sự cần thiết của việc kiểm điểm trách nhiệm nghiêm túc đối với các tổ chức và cá nhân liên quan, lãnh đạo Cục Kinh tế-Quản lý đầu tư xây dựng khẳng định Giám đốc các ban quản lý dự án sẽ phải chịu hoàn toàn trách nhiệm trước Bộ trưởng nếu hệ thống không được hoàn thành trước ngày 31/12/2025.
Quyết tâm hoàn thành hệ thống vào cuối năm nay
Để thúc đẩy tiến độ trong giai đoạn tới, Cục Kinh tế-Quản lý đầu tư xây dựng đã chỉ đạo các ban quản lý dự án tăng tốc triển khai nhằm sớm hoàn thiện các gói thầu xây lắp. Cụ thể, Ban Quản lý dự án Thăng Long có trách nhiệm phối hợp với các đơn vị liên quan để nghiên cứu, bổ sung thiết kế trạm thu phí (nếu cần thiết), nhằm khắc phục những bất cập phát sinh do đoạn Cao Bồ-Mai Sơn chưa được thiết kế và thi công các trạm thu phí. Đồng thời, cần khẩn trương chỉ đạo nhà thầu đẩy mạnh công tác lắp đặt thiết bị tại hiện trường.
Các ban quản lý dự án phải tiến hành rà soát kỹ lưỡng và xây dựng tiến độ thi công tổng thể cùng chi tiết cho từng gói thầu, từng hạng mục công việc. Đồng thời, cần đưa ra các giải pháp quyết liệt để bù đắp sự chậm trễ đã xảy ra, đảm bảo hoàn thành các gói thầu xây lắp trước ngày 30/11 và các gói thầu cung cấp thiết bị, phần mềm trước ngày 31/12/2025. Đặc biệt, cần ưu tiên chỉ đạo nhà thầu hoàn tất hệ thống thu phí để có thể chính thức vận hành từ ngày 1/1/2026.
 |
| Một trong các trung tâm điều hành hệ thống giao thông thông minh đã đi vào hoạt động. (Ảnh: PV/Vietnam+) |
Đối với các gói thầu vượt giá dự toán, các ban quản lý dự án được yêu cầu khẩn trương xử lý các tình huống phát sinh trong đấu thầu theo đúng quy định pháp luật, nhằm nhanh chóng hoàn tất việc lựa chọn nhà thầu và ký kết hợp đồng. Cục Kinh tế-Quản lý đầu tư xây dựng, Cục Đường bộ Việt Nam và Trung tâm Công nghệ thông tin sẽ phối hợp hỗ trợ các ban quản lý dự án trong việc rà soát lại giá gói thầu và nội dung hồ sơ mời thầu đã duyệt (nếu cần thiết) khi xử lý các trường hợp vượt giá.
Riêng Dự án thành phần đoạn Vạn Ninh-Cam Lộ, Ban Quản lý dự án Hồ Chí Minh có nhiệm vụ phối hợp với các đơn vị chức năng để nghiên cứu và kịp thời điều chỉnh, bổ sung thiết kế trạm thu phí (nếu cần), nhằm giải quyết các bất cập do đoạn Cam Lộ-La Sơn chưa được thiết kế và xây dựng trạm thu phí.
Theo Vietnam+
