Ăn ổi chát: Càng ăn càng ghiền, lợi ích sức khỏe không ngờ

 

Thằng bé Lam ngồi vắt vẻo trên chạc ba vững chãi của cây ổi. Một tay nó nâng niu trái ổi vừa hái, tay kia mân mê đúm muối ớt gói ghém trong đọt lá chuối non xanh, thỉnh thoảng lại chấm ăn ngon lành, đôi mắt lanh lợi dáo dác tìm kiếm những quả khác. Dù trời nắng gắt hay mưa rả rích, cứ hễ rảnh là Lam lại tìm đến “ngôi nhà cây” của mình. Có khi nó chẳng hái quả, chỉ đơn thuần lên ngồi hóng gió, nhìn ngắm mây trời, chán chê lại tụt xuống. Những hôm mưa, nó khéo léo biến chiếc áo mưa cũ hỏng thành một “túp lều” che mưa bằng cách cột bốn góc vào bốn cành ổi, để rồi vẫn ung dung ngồi trong đó. Đôi bận đang chơi, bụng đói cồn cào, nó tức tốc chạy về xúc vội tô cơm nguội chan nước cá kho, rồi lại bưng lên cây ổi, vắt vẻo thưởng thức. Thi thoảng, Lam còn rủ rê mấy đứa bạn trong xóm cùng leo lên, vừa hái ổi ăn vừa râm ran đủ chuyện trên trời dưới đất. Cây ổi không chỉ là không gian riêng tư, là thế giới nhỏ mà nó yêu thích nhất, mà còn là căn nhà thứ hai, chứng kiến bao buồn vui của tuổi thơ.

 

Có những khoảnh khắc lặng lẽ trên cao, một mình Lam lại chìm vào suy nghĩ về ba mẹ, lòng trĩu nặng băn khoăn liệu ba mẹ có bao giờ nhớ đến nó không. Ba nó ở nơi xa biền biệt, chưa một lần trở về. Mẹ, dẫu chỉ cách nhà vài chục cây số ở thành phố, nhưng số lần về thăm nó cũng chỉ đếm trên đầu ngón tay. Mỗi lần về, mẹ lại vội vã như người chạy bão. Suốt những năm thơ ấu, Lam chưa từng có ba mẹ đồng hành trong bất kỳ sự kiện quan trọng nào. Từ những buổi họp phụ huynh, các cuộc thi, đến gần đây nhất là lễ tổng kết năm học. Đứng trên bục nhận giấy khen, ánh mắt Lam vẫn cứ ngong ngóng tìm kiếm một nụ cười, một ánh nhìn tự hào từ mẹ giữa hàng ghế khán giả.

 

Lam khao khát được nhìn thấy ánh mắt rạng ngời hạnh phúc, tự hào của mẹ khi thấy nó được nhà trường vinh danh là học sinh xuất sắc, hệt như cách mẹ của những người bạn cùng đứng trên bục vinh quang lúc đó. Song, chỉ một vài lần vì chạnh lòng, vì tủi thân mà Lam nghĩ, mà Lam mơ ước như thế thôi. Bởi lẽ, nó đã quá quen với sự thiếu vắng ấy. Khoảng trống mà ba mẹ để lại đã được ông bà nội lấp đầy tự lúc nào. Kỷ niệm về ba mẹ quá ít ỏi, nên với Lam, người yêu thương nó nhất và người nó yêu thương nhất chính là ông bà nội. Ngoại trừ những giờ học hành, Lam như chú chim non lạc mẹ, luôn quấn quýt bên ông bà, sợ rằng một ngày nào đó họ sẽ vụt mất khỏi tầm tay.

 

Nó theo ông ra đồng thăm lúa, lên rẫy trồng khoai, loanh quanh bên chân bà chăm sóc đàn gà bầy vịt dưới ao, hồn nhiên vui đùa cùng lũ trẻ trong xóm. Nhiều lúc, Lam thậm chí quên bẵng đi rằng mình vẫn còn có ba mẹ. Đêm qua, nghe ông nội nói sáng nay mẹ về, cả đêm Lam trằn trọc không sao ngủ được. Chẳng mấy khi căn nhà nhỏ có đầy đủ cả ba và mẹ. Những hình dung về bữa cơm đoàn tụ gia đình cứ thế hiện rõ mồn một trong tâm trí, khiến lòng nó bồi hồi, thao thức.

 

Thoáng thấy bóng bà nội đội nón, dáng tất tả trở về từ đầu ngõ, Lam thoăn thoắt tụt xuống. Dáng nó nhanh nhẹn như một chú sóc đã thuộc đường, chỉ hai ba nhịp chạm chân đã thấy nó đứng vững trên mặt đất. Lam háo hức muốn hỏi bà xem mẹ đã về chưa. Bà nội chỉ lắc đầu, gương mặt phảng phất vẻ lo âu, không có tâm trạng để ngóng chờ con gái. Trận mưa giông kèm theo lốc xoáy khủng khiếp tối hôm qua đã tàn phá tất cả ruộng lúa. Cả cánh đồng lúa nằm rạp xuống, bẹp dí như tấm chiếu ướt sũng. Sáng ra, người dân kéo nhau ra thăm đồng, ai nấy đều khóc đứng khóc ngồi, bởi lúa đã cận kề ngày thu hoạch mà gặp giông lốc thì coi như mất trắng, công sức đổ sông đổ biển.

 

“Ông trời cho nhìn mà chẳng cho ăn” – tiếng than vãn xót xa của người dân làng càng khiến lòng bà thêm quặn thắt. Mấy người trong xóm vẫn thường nói rằng ông bà nội chẳng cần phải vất vả làm lụng nhiều, vì tiền ba Lam gửi từ nước ngoài về tiêu bao giờ mới hết. Đó là lời người ta nói, nhưng với bản tính tằn tiện, lại hay lo xa, bà chẳng bao giờ đụng đến số tiền đó. Ông bà muốn để dành làm vốn liếng cho ba Lam sau này về nước làm ăn. Còn ruộng đồng, nương rẫy hay vườn nhà, bà đều một tay vun xới. Ông bà nương tựa vào đó để nuôi Lam ăn học, chưa bao giờ để nó phải chịu cảnh thiếu thốn. Năm sào ruộng lúa đổ rạp kia chắc phải tính chuyện gặt sớm, chứ để ngâm nước thêm một hai hôm nữa e rằng lúa sẽ mọc mầm ngay. Bà tính thế, nên tất tả chạy về nhà bàn với ông. Nhưng vừa đến đầu ngõ gặp ông, ý định của bà đã bị ông gạt đi. Chuyện lúa má cứ để sang một bên, hôm nay phải lo cho xong việc của thằng Lam đã.

Dù lúa có rạp, trời có sập đi nữa, ông cũng đành mặc kệ. Chỉ khi nào Lam được đổi họ, mang họ Võ của ông thì ông mới yên lòng. Mỗi lần nhà có đám giỗ hay có việc họ việc làng, người lớn lại lôi chuyện họ tên của Lam ra để mà bàn bạc, mỗi người mỗi ý, ai nói cũng có lý, càng khiến ông thêm sốt sắng. Cứ mỗi bận như vậy, Lam lại thấy ông nội buồn xo, sốt ruột gọi ba về.

Ba Lam mới ba mươi lăm tuổi, làn da trắng bạc đặc trưng của người sống ở xứ lạnh, đôi mắt phảng phất một nét buồn xa xăm khó tả. Ba chưa muốn về nước, nói đúng hơn là muốn trốn tránh một điều gì đó. Cuộc hôn nhân chưa kịp mặn nồng đã vội vã đổ vỡ, khiến lòng người cũng lắm lúc chông chênh. Bởi vậy, năm lần bảy lượt ông nội giục, ba đều lấy cớ bận không sắp xếp được. Đợt này, ông làm căng hơn, và nghĩ thương ông tuổi già vẫn còn đau đáu chuyện con cháu, nên ba đã về nửa tháng. Ông như mở cờ trong bụng, vui mừng khôn xiết. Đây cũng là lần đầu tiên trong đời Lam được diện kiến ba mình.

Tên khai sinh của nó vốn là Trần Anh Lam, thậm chí mục tên ba trên giấy khai sinh còn bị bỏ trống. Nhưng Lam chẳng mấy bận tâm, vì giấy khai sinh đó ông nội cất kỹ, nó nào có bao giờ thấy đâu. Lam cũng chưa từng thắc mắc vì sao mình mang họ Trần, trong khi ông nội và ba đều mang họ Võ. Có lần, Lam nghe bà kể, ba mẹ nó quen biết và yêu nhau khi đi lao động tại Nga. Chưa kịp cưới hỏi, mẹ có bầu nên về nước trước để sinh nó. Ba vẫn ở lại xứ người làm việc. Hai gia đình đã coi nhau như thông gia, ông bà nội cũng thường xuyên qua lại thăm nom hai mẹ con. Bà cũng chẳng rõ vì lý do gì mà năm Lam tròn hai tuổi, mẹ đã đưa nó về gửi hẳn cho ông bà nội, rồi xuống thành phố tìm việc, thỉnh thoảng mới về thăm Lam.

 

Sau đó không lâu, mẹ kết hôn với người khác dưới thành phố, rồi những lần về thăm cũng thưa dần, rồi mất hẳn. Chuyện riêng của ba mẹ, bà nội không tường tận, Lam lại càng chẳng biết hỏi ai. Thời gian đầu, có lẽ vì quá buồn bã, ba bặt tin mất mấy tháng. Sau này, khi vết thương lòng đã nguôi ngoai phần nào, ba mới gọi điện về cho ông bà nhiều hơn. Nhưng vẫn chẳng bao giờ thấy ba về nhà. Lam đã hơn mười tuổi mà giờ mới được gặp ba. Bà nội thương ba lắm, con mình hôn nhân không hạnh phúc, đôi lứa chia lìa, nào có người mẹ nào vui được. Càng thương ba, bà càng thương Lam, dành hết tình cảm, sự yêu thương để bù đắp cho cháu.

 

Mọi thủ tục giấy tờ, ông nội đã đích thân lên UBND xã hỏi han trước và chuẩn bị kỹ lưỡng từ lâu, chỉ chờ có mặt đầy đủ cả bố và mẹ Lam. Mẹ còn bận sắp xếp chuyện bán buôn, chuyện gia đình con nhỏ nên chưa thấy về, làm ông càng thêm sốt sắng. Sáng nay, ông dậy sớm, mặc áo quần chỉnh tề, đi tới đi lui trong sân đầy sốt ruột đợi mẹ Lam. Lòng ông cũng không khỏi phân vân, không biết nó hứa với mình thế chứ liệu nó có về không nữa. Nóng lòng, ông đi ra tận đầu ngõ để ngóng trông. Lam cũng mong mẹ, nhưng nỗi mong chờ ấy đã khác lắm rồi. Nỗi mong chờ kéo dài từ hồi nó lên hai đến bây giờ đã nguội dần, chẳng còn tha thiết như xưa.

 

Chỉ là một chút bồi hồi nhẹ, vì lần này Lam có cả ba và mẹ. Mặt trời đã lên cao bằng ngọn sào, bóng ông đứng trước sân cũng đã ngắn lại thì mẹ về. Tay mẹ mang theo mấy gói quà lớn nhỏ cho Lam và cho ông bà nội. Ba mẹ gặp lại nhau sau bao nhiêu năm nhưng dường như có một bức tường vô hình ngăn cách, khiến ánh nhìn chẳng thể chạm nhau, tiếng chào cũng trở nên gượng gạo. Gương mặt mẹ đẹp và hồng hào, mang vẻ đẹp sắc sảo thường thấy của những người phụ nữ lăn lộn chốn thương trường. Lam có cảm giác như cuộc sống của mẹ cũng không quá vất vả, bố dượng mới chắc hẳn rất thương mẹ và các em cũng ngoan lắm. Những ý nghĩ vụt qua trong đầu làm Lam thoáng buồn, đôi hàng mi dài của nó khẽ cụp xuống hồi lâu, chìm vào suy tư buồn bã. Mẹ ôm Lam vào lòng, vòng tay mẹ ôm mềm mại và thơm tho, nhưng sao Lam lại thấy xa cách, lạ lẫm. Nó đã quá quen với vòng tay gầy gò, xương xẩu của bà nội, quen với mùi nồng nồng của lúa khoai rơm rạ nơi người bà mỗi khi ôm bà ngủ.

 

Lam đi theo ông và ba mẹ lên ủy ban xã để hoàn tất thủ tục. Sau khi ba viết tờ khai, đến mục ý kiến của người mẹ, mẹ đặt bút ký ngay, không chút do dự. Ừ thì mẹ cũng chẳng có lý do gì để không đồng ý. Những gì còn có thể làm được thì mẹ sẽ làm để sau này nó không phải tủi thân. Như lần này là đồng ý để giấy khai sinh của Lam có thêm tên ba và đổi họ theo ba. Đến mục ý kiến của Lam, lúc cô cán bộ Tư pháp hỏi nó có đồng ý không, nó khẽ khàng cầm bút nắn nót viết tên mình, mà đầu óc mông lung bao suy nghĩ. Đồng ý hay không đồng ý thì cũng có thay đổi được hoàn cảnh hiện tại của Lam đâu mà. Cũng chẳng ai để ý đến việc cái tên được đổi từ Trần Anh Lam thành Võ Anh Lam thì nó có vui không, không ai hỏi xem bây giờ cảm giác của nó thế nào…

 

Xong việc, ba chạy xe thẳng về tỉnh để hoàn tất các loại giấy tờ chuẩn bị ít hôm nữa xuất cảnh. Mẹ nán lại nói chuyện với nó và ông thêm đôi ba câu rồi cũng tất tả đón xe về thành phố. Ba vội vã, mẹ lại càng vội vã hơn. Lam nhìn theo bóng xe của mẹ khuất dần, cho đến khi chỉ còn là một chấm trắng bé tí teo cuối con đường. Nó đứng đó, ngỡ ngàng, ngơ ngác. Bữa cơm có đủ bố và mẹ, tưởng chừng giản đơn biết mấy, vậy mà đối với Lam, mãi mãi chỉ là một điều ước ao chẳng bao giờ thành hiện thực.

 

Ông nội vui mừng khôn xiết, nói cười rộn rã. Công việc mà ông đau đáu bấy lâu nay đã hoàn thành. Còn Lam, nó chẳng vui cũng chẳng thấy buồn, những cảm xúc chênh chao, hụt hẫng cứ dâng lên ngồn ngộn, khiến lòng thêm đắng đót. Về đến nhà, Lam nhảy tót lên cây ổi, vươn tay vặt vội một quả ổi đưa lên miệng cắn ngấu nghiến, rồi nhắm mắt nhắm mũi mà nuốt. Chẳng biết quả ổi hái vội đó còn xanh hay chính lòng nó đang cảm thấy chua chát, mà nó nghe trong miệng một vị chát chúa đến rợn người. Nó vứt quả ổi đánh tõm xuống bờ ao, rồi nhìn mông lung theo những gợn sóng lăn tăn trên mặt nước. Lam phóng tầm mắt ra xa, nhìn ra cánh đồng làng, cánh đồng nhấp nhô những chiếc nón trắng của người dân đang cứu vãn mùa màng. Lam chạy vào nhà tìm bà nội, hình như bà cũng đã ra đồng. Lam thay vội bộ quần áo rồi cũng chạy thẳng ra đồng tìm bà, sau trận mưa giông tối qua, nay gió về mát rượi. Lam cất tiếng gọi “Bà ơi!”.