Quảng Bình cần một chiến lược dài hạn và tư duy đổi mới để phát triển du lịch sinh thái thành thương hiệu đặc trưng, trong đó việc khai thác sâu sắc các giá trị văn hóa bản địa và của đồng bào dân tộc thiểu số đóng vai trò cốt lõi. Các doanh nghiệp như Oxalis và Netin Travel đã tiên phong lồng ghép yếu tố văn hóa vào các tour, từ việc cho du khách tìm hiểu đời sống tại bản làng, thưởng thức ẩm thực địa phương đến xây dựng mô hình homestay nhà nổi thích ứng lũ lụt. Phát huy vai trò của cộng đồng địa phương thông qua tập huấn, bảo tồn và giới thiệu văn hóa truyền thống là yếu tố then chốt, được hỗ trợ bởi các dự án quốc gia về văn hóa DTTS. Tuy nhiên, tỉnh vẫn cần một kế hoạch toàn diện và bền bỉ để tạo ra những sản phẩm du lịch sinh thái lồng ghép văn hóa độc đáo, không thể thay thế, nhằm thu hút du khách và thúc đẩy phát triển du lịch bền vững.
(QBĐT) – Để phát huy tối đa tiềm năng văn hóa trong du lịch sinh thái, Quảng Bình cần triển khai những chiến lược dài hạn nhằm định vị du lịch sinh thái như một thương hiệu đặc trưng của tỉnh. Quan trọng hơn, việc khai thác không chỉ dừng lại ở bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số mà còn mở rộng đến các giá trị truyền thống bản địa, biến chúng thành yếu tố cốt lõi của du lịch sinh thái. Điều này đòi hỏi một sự đổi mới tư duy mạnh mẽ và đột phá từ các cấp quản lý, chính quyền địa phương, doanh nghiệp lữ hành cho đến từng cá nhân trong cộng đồng.
>>> Bài 1: Nhiều tiềm năng, nhưng dễ lãng quên
Bên cạnh việc không ngừng phát triển các tour khám phá mạo hiểm và chiến lược thích ứng với biến đổi khí hậu, Công ty TNHH MTV Chua me đất (Oxalis) luôn ưu tiên lồng ghép giá trị văn hóa vào mọi hành trình. Điển hình, trong tour “Khám phá hang động lớn nhất thế giới-hang Sơn Đoòng”, du khách có cơ hội dừng chân tại bản Đoòng để tìm hiểu sâu sắc về đời sống văn hóa của cộng đồng địa phương. Trước đó, Oxalis cũng từng tổ chức các chuyến du lịch khám phá sông Son, kết hợp trải nghiệm các làng nghề truyền thống dọc bờ sông.
Ông Nguyễn Châu Mỹ, Phó Tổng Giám đốc Oxalis, cho biết hiện công ty đang tiếp tục triển khai dịch vụ ăn tối tại nhà dân như một trải nghiệm bổ sung trong các tour cắm trại hang động tại khu vực Tú Làn và hang Tiên. Hoạt động này không chỉ là một bữa ăn, mà còn là cầu nối để du khách tìm hiểu sâu hơn về văn hóa và điều kiện sinh hoạt của người dân địa phương thông qua ẩm thực và những cuộc trò chuyện chân tình với gia chủ.
 |
Hơn thế, việc lưu trú một đêm tại Tú Làn Lodge hoặc Rural Homestay ở xã Tân Hóa (Minh Hóa) sẽ mở ra cơ hội quý giá để du khách khám phá văn hóa địa phương một cách sâu rộng hơn. Vào buổi sáng, họ có thể thong thả đạp xe quanh làng Tân Hóa, chiêm ngưỡng cảnh quan và tìm hiểu cách người dân nơi đây thích nghi với điều kiện thời tiết khắc nghiệt.
Ông Nguyễn Châu Mỹ cũng thông tin thêm, Rural Homestay là một mô hình lưu trú độc đáo, được thiết kế để thích ứng với điều kiện thời tiết địa phương. Oxalis đã tài trợ toàn bộ chi phí xây dựng cho 10 hộ dân tại xã Tân Hóa, dựa trên cấu trúc nhà nổi chống lũ truyền thống. Mỗi căn Rural Homestay được đầu tư khoảng 150 triệu đồng thông qua thỏa thuận tài trợ không hoàn lại giữa Oxalis và chủ hộ. Với diện tích từ 26-40 mét vuông, các căn homestay này sở hữu không gian rộng rãi, tiện nghi, lý tưởng cho 1-3 người lưu trú. Được quản lý bởi Tú Làn Lodge, mô hình này đảm bảo sự chuyên nghiệp và tiện ích tối đa cho khách hàng. Đặc biệt, các chủ nhà luôn sẵn lòng hỗ trợ và hướng dẫn du khách trong suốt kỳ nghỉ.
Đây là lựa chọn lý tưởng cho du khách mong muốn trải nghiệm cuộc sống gần gũi với cộng đồng địa phương khi đặt chân đến làng Tân Hóa. Các căn homestay được xây dựng ngay trong khuôn viên nhà dân, mang đến trải nghiệm chân thực và hòa mình vào nếp sống bản địa.
Các căn homestay được thiết kế theo mô hình nhà nổi độc đáo. Khi lũ lụt xảy ra tại xã Tân Hóa, homestay sẽ tự động nổi lên theo mực nước, đảm bảo du khách vẫn có thể sinh hoạt bình thường và tận hưởng trải nghiệm cuộc sống trên nhà nổi. Đây cũng là cơ hội để du khách di chuyển khám phá khu vực và chiêm ngưỡng vẻ đẹp đặc trưng của cảnh quan thiên nhiên chỉ xuất hiện trong mùa lũ.
Du khách lưu trú tại đây có thể tham gia vào đa dạng các hoạt động trải nghiệm, bao gồm: tour thám hiểm hang động Tú Làn kỳ vĩ, tour xe mô tô địa hình ATV khám phá rừng Lim và vùng Tân Hóa, đạp xe qua những cánh đồng ngô bát ngát, thăm thú làng mạc và tận hưởng dịch vụ ăn tối ấm cúng tại nhà dân địa phương…
Ông Trần Xuân Cương, Giám đốc Công ty TNHH Thông tin và Du lịch Netin (Netin Travel), chia sẻ rằng công ty đang ấp ủ nhiều kế hoạch nhằm đa dạng hóa và nâng cao sức hấp dẫn của các tour khám phá, đặc biệt trong việc khai thác giá trị văn hóa. Đối với sản phẩm “Khám phá thiên nhiên và tìm hiểu văn hóa cộng đồng người Bru-Vân Kiều ở huyện Quảng Ninh và Lệ Thủy”, Netin Travel sẽ tăng cường giới thiệu chuyên sâu các giá trị văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số đến du khách, đồng thời tích cực phối hợp với các câu lạc bộ văn hóa dân gian địa phương để tổ chức những buổi trình diễn nghệ thuật đặc sắc, giàu bản sắc.
Riêng với sản phẩm “Khám phá khe Nước Trong, suối Tiên và chinh phục thác Cổng Trời-Bãi Đạn” tại xã Kim Thủy (Lệ Thủy), công ty đang phối hợp chặt chẽ với Tổ chức Helvetas Việt Nam cùng các sở, ban, ngành địa phương để tổ chức các buổi tập huấn chuyên sâu cho cộng đồng. Nội dung tập huấn tập trung vào phương pháp giới thiệu văn hóa ẩm thực, âm nhạc truyền thống, cũng như kỹ năng vận hành homestay đạt chuẩn, nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ và trải nghiệm văn hóa cho du khách.
Gần đây, Netin Travel đã tổ chức một đoàn famtrip với sự tham gia của nhiều công ty lữ hành uy tín tại Việt Nam, nhằm trải nghiệm sản phẩm du lịch đặc sắc này. Chuyến đi được kết hợp với Bang Onsen Spa&Resort, hứa hẹn mang đến những trải nghiệm hấp dẫn và khó quên cho các đối tác.
| Việc khai thác hiệu quả giá trị văn hóa trong du lịch sinh thái đòi hỏi nguồn nhân lực chất lượng cao và chuyên nghiệp. Đội ngũ này không chỉ cần đáp ứng các tiêu chuẩn chung mà còn phải am hiểu sâu sắc kiến thức văn hóa bản địa, cùng kỹ năng thuyết minh và chia sẻ thông tin một cách lôi cuốn. Vì vậy, sự tham gia chủ động của cộng đồng địa phương cùng các nhà nghiên cứu, những người tâm huyết với văn hóa truyền thống, là yếu tố then chốt. |
Dự án 6: “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch” – một phần của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, giai đoạn 2021-2030 (Giai đoạn I: 2021-2025) – đặc biệt chú trọng đưa giá trị văn hóa trở thành nền tảng cốt lõi cho sự phát triển bền vững của du lịch sinh thái tại các địa phương.
Ông Mai Xuân Thành, Phó Giám đốc Sở Văn hóa-Thể thao, cho biết kể từ khi triển khai vào năm 2022, Sở đã tích cực thực hiện Dự án 6 với nhiều chương trình và kế hoạch dài hạn, tập trung vào hàng loạt hoạt động phong phú. Nổi bật là việc xây dựng tủ sách cộng đồng, hỗ trợ trang thiết bị cho các thiết chế văn hóa, thể thao, đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá rộng rãi các giá trị văn hóa truyền thống tiêu biểu của đồng bào dân tộc thiểu số, cũng như thành lập các câu lạc bộ sinh hoạt văn hóa dân gian tại các thôn, bản vùng dân tộc thiểu số và miền núi.
Đặc biệt, trong lĩnh vực mở các lớp tập huấn, truyền dạy và thành lập câu lạc bộ văn hóa dân gian cho đồng bào dân tộc thiểu số, Sở đã tổ chức 8 lớp với trung bình 40 học viên mỗi lớp tại các vùng miền núi thuộc huyện Bố Trạch, Quảng Ninh và các khu vực khác. Từ những khóa tập huấn này, nhiều mô hình câu lạc bộ đã được hình thành và đang phát huy hiệu quả, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển du lịch bền vững tại địa phương.
Những nỗ lực và thành quả từ Oxalis và Netin Travel đã minh chứng rõ ràng rằng, việc khai thác giá trị văn hóa trong du lịch sinh thái đòi hỏi một chiến lược toàn diện, kế hoạch rõ ràng, tầm nhìn dài hạn cùng sự kiên trì và bền bỉ để đạt được mục tiêu phát triển bền vững.
 |
Mặc dù Quảng Bình đã hội tụ những điều kiện cần và đủ, nhưng điểm còn thiếu trong việc khai thác giá trị văn hóa cho du lịch sinh thái chính là một kế hoạch tổng thể, toàn diện và chiến lược. Thực tế cho thấy, du lịch sinh thái không chỉ là một cấu phần chính mà còn là đòn bẩy chiến lược cho các loại hình du lịch khác. Hơn nữa, việc kiến tạo các sản phẩm du lịch sinh thái độc đáo, lồng ghép sâu sắc giá trị văn hóa mà không địa phương nào có thể sao chép, sẽ là động lực mạnh mẽ thu hút du khách đến tham quan, khám phá và trải nghiệm.
Đối với ngành du lịch sinh thái, việc tập trung vào liên kết phát triển, xây dựng các tour và tuyến điểm du lịch bền vững là cực kỳ cần thiết. Song song đó, công tác xúc tiến, quảng bá du lịch cần được đặc biệt quan tâm, cùng với việc tăng cường hợp tác phát triển du lịch cả trong và ngoài nước, đều đóng vai trò then chốt.
Đáng chú ý, cần đặc biệt đầu tư vào việc kết nối giữa các khu, điểm du lịch và danh thắng của tỉnh với các vùng trọng điểm du lịch cả trong và ngoài tỉnh, với trọng tâm là thúc đẩy giao lưu và tìm hiểu văn hóa bản địa. Các chương trình tập huấn về văn hóa dân gian cũng cần được thiết kế sát thực tiễn, chú trọng yếu tố thực hành và đáp ứng đúng nhu cầu của cộng đồng, nhằm hài hòa giữa mục tiêu bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa và phát triển du lịch bền vững.
Đáng lưu ý, phát triển du lịch sinh thái và bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa tại các vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn có ý nghĩa sâu sắc trong việc kết nối cộng đồng, nâng cao nhận thức và khơi dậy tinh thần đoàn kết xây dựng quê hương. Do đó, việc nhân rộng các mô hình điểm cần được đặc biệt quan tâm, triển khai một cách bài bản và có hệ thống.
Mai Nhân
Nguồn: Nguồn bài viết
